Ο συνθέτης Θωμάς Μπακαλάκος προσκαλεσμένος του Επιστημονικού Συλλόγου Χαλανδρίου ΑΡΓΩ, θα παρουσιάσει τη δική του Μουσική Πρόταση Σύνθεσης για τη δημιουργία έργων κλασικής μουσικής, με ιδιότητες και χαρακτηριστικά που να τα καθιστούν έργα ελληνικά, κατανοητά και από τους Έλληνες, αλλά σεβαστά και από τους ξένους.
Η εκδήλωση θα γίνει την Τρίτη 9-11-2021στο Αμφιθέατρο του (Πρώτου Λυκείου Χαλανδρίου, διεύθυνση, Διονύσου 22).
Ο επιστημονικός Σύλλογος «ΑΡΓΩ» και ο κ. Μπακαλάκος ευχαριστούν το 1ο Λύκειο Χαλανδρίου και τη διευθύντρια φιλόλογο Φωτεινή Θραμπουλίδου, για τη φιλοξενία της εκδήλωσης.
Ο τίτλος που έδωσε ο συνθέτης στην ομιλία του είναι:
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ
Ο συνθέτης θα αναφερθεί στους μουσικούς τόπους στους οποίους ανιχνεύεται ο ελληνικός μουσικός θησαυρός και στους τρόπους αξιοποίησής του, για τη δημιουργία μουσικών μοτίβων και φράσεων, ως δομικών στοιχείων σύνθεσης μουσικών έργων, με ιδιότητες και χαρακτηριστικά που να τα καθιστούν έργα ελληνικά.
Θα προλογίσει ο πρόεδρος του συλλόγου «ΑΡΓΩ» Στέφανος Καμπάς,
Στη συνέχεια θα πάρει το λόγο η Αλεξάνδρα Γιαλίνη γνωστή παραγωγός του Τρίτου προγράμματος της ΕΡΤ και μουσικός, Η οποία προλογίζει τις συναυλίες του σεξτέτου ΑΝΕΛΙΞΗ για την ίδρυση των Δημοτικών Μουσικών Βιβλιοθηκών. Με βάση την εμπειρία της αυτή και τη μελέτη μεγάλου μέρους της εργογραφίας του συνθέτη, θα αναφερθεί στην μεγάλη απήχηση που έχουν στο ελληνικό κοινό, ειδικά τα οργανικά έργα σύγχρονης ελληνικής κλασικής μουσικής δωματίου του συνθέτη, που τα ονομάζει μουσικές νουβέλες και αποτελούν το πρόγραμμα των συναυλιών του. Και θα διευθύνει τη συζήτηση μετά το πέρας των ομιλιών.
Στη συνέχεια το λόγο θα πάρει ο συνθέτης Θωμάς Μπακαλάκος.
Την εκδήλωση θα κλείσει ο πολυβραβευμένος σολίστας πιάνου, διευθυντής ορχήστρας Απόστολος Παληός, δρ μουσικολογίας, απόφοιτος της Μουσικής Ακαδημίας του Βερολίνου και της Λειψίας, διδάσκων σε μουσικά πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Θα μιλήσει για την επιστημονική μουσικολογική ανακοίνωση που παρουσίασε στο διεθνές Μουσικολογικό Συνέδριο της Τιφλίδας με θέμα τη δημιουργία έργων του Θωμά Μπακαλάκου σε εφαρμογή της Μουσικής Πρότασης Σύνθεσης, επικεντρώνοντας στα έργα που ο συνθέτης ονομάζει μουσικές νουβέλες, για να κλείσει την επιστημονική του ανακοίνωσή με αναφορά στο σύνολο της Μουσικής Πρότασης του συνθέτη.
Η είσοδος στην εκδήλωση θα γίνει, όπως προβλέπεται από τα υγειονομικά μέτρα προστασίας, θα επιτρέπεται μόνο σε όσους παρουσιάσουν πιστοποιητικό εμβολιασμού, ή νόσησης, ή πρόσφατο rapid test και θα τηρηθούν όλες οι σχετικές οδηγίες αυστηρότατα.
Σημ. katafylli.gr: Συγχαρητήρια στον Επιστημονικό Σύλλογο Χαλανδρίου «ΑΡΓΩ» για την πρωτοβουλία του να οργανώσει εκδήλωση για το τόσο σημαντικό έργο του Έλληνα Συνθέτη «Θωμά Μπακαλάκο».
Σύντομη αναφορά στην ομιλία του συνθέτη
Ο συνθέτης θα υποστηρίξει ότι μια νέα εποχή θα ξεκινήσει για την ελληνική μουσική:
- Εάν δεχτούμε ότι η μουσική δεν είναι μία παγκόσμια και οικουμενική γλώσσα, με την μεταφορική έννοια της λέξης, αλλά πολλές, όσες και οι ομιλούμενες γλώσσες των λαών και με την ουσιαστική έννοια της λέξης γλώσσα.
- Εάν δεχτούμε ότι υπάρχει Ελληνική Μουσική Γλώσσα που έχει ένα πλούσιο βασικό λεξιλόγιο, αποτελούμενο από τα ελληνικά μουσικά μας αρχέτυπα και τους ελληνικούς μουσικούς νόμους, η οποία πρέπει συνεχώς να εμπλουτίζεται με νέα γλωσσικά μουσικά σημεία, ως αποτέλεσμα γόνιμης επίδρασης της Ελληνικής Ομιλούμενης Γλώσσας μουσικής στη μουσική και την αξιοποίηση με σύγχρονη μουσική σκέψη του δημοτικού τραγουδιού και των τραγουδιών των προικισμένων λαϊκών μας δημιουργών, μερικά εκ των οποίων είναι αριστουργήματα.
- Εάν δεχτούμε ότι τόσο τα έργα οργανικής μουσικής, ως αποτέλεσμα μελοποίησης της σκέψης του συνθέτη, η οποία δεν μπορεί να εκφραστεί αλλιώς, παρά μόνο με λέξεις-έννοιες της γλώσσας μας, δηλαδή με ένα κείμενο που είτε ο συνθέτης το έχει στο μυαλό του, είτε το γράφει στο χαρτί, όπως κάνει ο Θωμάς Μπακαλάκος που το ονομάζει Κείμενο Εργασίας, όσο και τα έργα μελοποίησης πεζού ή ποιητικού λόγου, αλλά και τα συμφωνικά ποιήματα, είναι έργα προγραμματικής μουσικής. Αυτά σημαίνουν ότι κάθε μουσικό έργο έχει ένα κρυφό ή φανερό πρόγραμμα, το οποίο δουλειά του μουσικολόγου είναι να το φέρνει στο φως ή να το εξιδανικεύσει αντιστοίχως.
- Εάν στα έργα μας: «κείμενο και οι νότες, ο τονισμός το μέλος και χειρονομία, προέρχονται από γλώσσα και φωνή μητρική», δηλαδή από την Ελληνική Ομιλούμενη Γλώσσα μας.
- Εάν αξιοποιήσουμε δημιουργικά την παρατήρησή του συνθέτη ότι η Ελληνική Ομιλούμενη γλώσσα δύναται να επιδρά γόνιμα στη μουσική, μέσω των τονικών της ενοτήτων, που μπορούμε να πούμε ότι αποτελούν τις φωνητικές φράσεις ή φωνητικές λέξεις αυτής και των συστατικών του τόνου της γλώσσας μας, που δέχτηκε ως ακριβή κληρονομιά, από την εποχή που είχε το μελισματικό-προσωδιακό της χαρακτήρα, την οποία αξιοποιεί σήμερα με το δυναμικό της χαρακτήρα.
Φυσικά ο συνθέτης μπορεί να χρησιμοποιεί τη γλώσσα ως σύμβολο και να ατενίζει έννοιες και πέρα από αυτήν που να μην προσδιορίζονται ακριβώς, δηλαδή να έχουν τα χαρακτηριστικά μιας μεταβλητής, οι οποίες όμως θα μπορούν να μετρηθούν, καθώς το παράθυρο για να βγουν έξω από το συνειδητό κόσμο του συνθέτη, το άνοιξε η ίδια η γλώσσα.
Επειδή όμως η γλώσσα είναι υπερκείμενη της τέχνης, όπως της ποίησης ή της μουσικής, και ανήκει σε μια ανώτερη ιεραρχικά κατηγορία, ξεπερνά το χώρο του αισθητικά αυτόνομου μέσω της εννοιολογικής σχέσης. Προσδιορίζοντας όμως κατηγορηματικά τη λέξη ως κάτι το στατικό, ως αμετάβλητη έννοια, αποκαθιστά με αυτόν τον τρόπο τη σύνδεση με το στατικό, όπου μπορεί να μετρηθεί το μεταβλητό.
Γι αυτό η εξέταση του λόγου, δεδομένου ότι με τη μουσική και τη χειρονομία - κίνηση - χορό, είναι αυτοκόλλητες, από την ώρα της γέννησής τους, στο χώρο τον οποίο οι ίδιες ορίζουν ως πολιτιστικές διαστάσεις, που σημαίνει ότι ακόμα και όταν η μία εμφανίζεται μόνη της εμπεριέχει και τις άλλες δύο, ως σκοτεινά στοιχεία του χώρου τους, για να ρυθμίζεται η ισορροπία ή να αποκαθίσταται όταν διαταράσσεται, είναι μια εγγύηση για το ότι ενώ μπορούμε να λαμβάνουμε υπόψη τη μεταβλητή και να την αξιοποιούμε, δεν χάνουμε την έννοια της ενότητας.
- Εάν αφήσουμε τις καθαρές ελληνικές παραδόσεις να ποτίσουν τα έργα μας.
- Εάν φέρουμε στο προσκήνιο την Ελληνική Μουσική Γλώσσα.
- Εάν στις συνθέσεις μας επιδιώκουμε όταν μελοποιούμε ένα κείμενο να συλλαμβάνουμε μουσικά, το νοηματικό περιεχόμενο του κειμένου και όχι να το προβάλουμε απλά, ως διαρθρωτική ροή της μουσικής μας.
Τότε με αυτή την κατεύθυνση μελοποιημένες οι τονικές ενότητες, καθίστανται ολοκληρωμένες μουσικές φράσεις, οι οποίες φορτωμένες με το νόημα της τονικής ενότητας, αποτελούν εν δυνάμει γλωσσικά μουσικά σημεία της Ελληνικής Μουσικής Γλώσσας που την εμπλουτίζου, κάτι που ο λαός μας το κάνει χωρίς διακοπή, με τη δημιουργία των δημοτικών μας τραγουδιών, ως εναλλαγή των ελληνικών μουσικών νόμων μέσα στους αιώνες.
Μάλιστα κάποια από αυτά τα εν δυνάμει γλωσσικά μουσικά σημεία, τα οποία θα αποκτήσουν μουσικά χαρακτηριστικά διακριτά, ξεχωριστά και αναγνωρίσιμα από την πλειοψηφία του λαού, που θα καθίσουν δηλαδή στη συνείδηση του λαού για να τον εκφράζουν διαχρονικά, θα βρουν θέση, ως ελληνικοί μουσικοί νόμοι, κοντά στα μουσικά μας αρχέτυπα, που αποτελούν το βασικό και σταθερό λεξιλόγιο της Ελληνικής Μουσικής Γλώσσας.
- Εάν συνεχίσουμε να συνθέτουμε μουσικές νουβέλες, που αποτελεί έναν ακόμα δρόμο εμπλουτισμού της Ελληνικής Μουσικής Γλώσσας, διότι τα μουσικά υλικά του δημοτικού τραγουδιού, από το οποίο εμπνέεται την κάθε μία, είναι ατόφια ελληνικά μουσικά αρχέτυπα ή τμήματα αυτών, τα οποία ο συνθέτης τα μετουσιώνει ώστε να γίνουν δικά του μουσικά δημιουργήματα, έτσι ώστε να διατηρούν μεγάλο μέρος από την αρχική τους συμβατικότητα. Και γι αυτό εντάσσονται στην Ελληνική Μουσική Γλώσσα ως νέα γλωσσικά μουσικά σημεία.
Οι μουσικές νουβέλες είναι ένα νέο είδος πρωτότυπων ελληνικών έργων που ξεκίνησε να συνθέτει ο Θωμάς Μπακαλάκος, εμπνεόμενος από το δημοτικό μας τραγούδι, το οποίο αξιοποιεί με σύγχρονη μουσική σκέψη, στο πλαίσιο της δυτικής μοντέρνας συνθετικής τεχνοτροπίας, όπως τόνισε δρ μουσικολογίας Απόστολος Παληός και σπουδαίος πιανίστας, σε δημοσίευμά του στην εφημερίδα των συντακτών, σε συνέντευξή του στον αρθρογράφο Γιώργο Σταματόπουλο στις 16.10.2017, μετά την επιστροφή του από το Σαντιάγο, όπου έκανε master class σε μεταπτυχιακούς φοιτητές μουσικών πανεπιστημίων της Χιλής, ενώ την επομένη έδωσε στο μεγάλο δημοτικό θέατρο της πόλης ρεσιτάλ πιάνου, με γνωστά έργα του κλασικού ρεπερτορίου, στο οποίο ερμήνευσε ως encore, τη μουσική νουβέλα του Θωμά Μπακαλάκου Πέρα Στους Πέρα Κάμους.
Το έργο καταχειροκροτήθηκε και ακόμα περισσότερο όταν ανέφερε ότι είναι έργο Έλληνα συνθέτη εμπνευσμένο από το μουσικό ιδίωμα του Αιγαίου.
Στη συνέντευξή του αυτή ο Απόστολος Παληός τόνισε:
«Ο Θωμάς Μπακαλάκος αποτελεί στις μέρες μας έναν σημαντικό δημιουργικό πόλο που γεφυρώνει εύστοχα το παραδοσιακό ελληνικό τραγούδι και τη λαϊκή μούσα με τη δυτική μοντέρνα συνθετική τεχνοτροπία, αντιμετωπίζοντας την ελληνικότητα στο ύφος των συνθέσεών του ως μία ενιαία ενότητα ήχου, λόγου και πολιτισμικού υποβάθρου, ως ένα ζωντανό δρώμενο που μας υπενθυμίζει διαρκώς ποιοι είμαστε, από πού προερχόμαστε και διαμέσου της βιωματικής μνήμης μας επιστρέφει στις ρίζες μας.
Από αυτό το πρίσμα το όραμά του για τη μουσική γλώσσα της χώρας μας είναι πολύ σημαντικό».
Προφανώς το δημοσίευμά του αυτό αποτέλεσε αφετηρία για να συντάξει αργότερα, την επιστημονική του ανακοίνωση που απασχόλησε το μουσικολογικό συνέδριο της Τιφλίδας, την περασμένη Άνοιξη.
Πρόκειται για μια πολυσέλιδη ανακοίνωση που προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον των συνέδρων και ευρύτατο διάλογο. Η ανακοίνωση αυτή δημοσιεύτηκε πρόσφατα σε διεθνές μουσικολογικό περιοδικό και αυτές τις μέρες θα δημοσιευτεί σε ακόμα ένα. Δείτε τη δημοσίευση ΕΔΩ
Ο Θωμάς Μπακαλάκος πιστεύει ότι είναι επιτακτικό καθήκον όλων μας να αξιοποιήσουμε στη σύνθεση έργων κλασικής μουσικής:
- Τον τεράστιο και ανεξάντλητο μουσικό θησαυρό, που μας προσφέρουν οι τρεις γλώσσες του λαού μας: Η γλώσσα της Χειρονομίας - Κίνησης - Ελληνικού Χορού και οι δύο δίδυμες αδερφές, Ελληνική Ομιλούμενη Γλώσσα και Ελληνική Μουσική Γλώσσα, δύο ακουστικά φαινόμενα με κοινά χαρακτηριστικά και παράλληλη πορεία στους αιώνες.
- Το μεγαλειώδες δημοτικό μας τραγούδι, το οποίο στέκεται κοντά στις τρεις γλώσσες του λαού μας ως κολώνα σταθερότητας, πέραν του ότι από αυτό γαντζώνεται ο λαός μας, στα δύσκολα γυρίσματα της ιστορίας του, για να κρατήσει ζωντανές γλώσσα και πίστη, για να υπάρξει.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι ο γραμματικός τύπος που διδάσκει η γραμματική της σημερινής μας Ελληνικής Ομιλούμενης Γλώσσας, είναι θεμελιωμένος στη γραμματική βάση των δημοτικού μας τραγουδιών και της νεοελληνικής λογοτεχνίας,, ο ίδιος που καθιερώθηκε από το 1917 και έχει γίνει πια παράδοση στην ελληνική παιδεία.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι το δημοτικό μας τραγούδι, όταν το αξιοποιούμε ως πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία νέων έργων σύγχρονης ελληνικής μουσικής και όχι ως αποθήκη εξωτισμών, κάτι που μπορούν να το κάνουν οι ξένοι συνθέτες, θέλοντας να προσδώσουν φρεσκάδα σε κάποιο σημείο του έργου τους, δύναται τότε το δημοτικό μας τραγούδι να καταστεί και πηγή εμπλουτισμού της Ελληνικής Μουσικής Γλώσσας με νέα γλωσσικά μουσικά σημεία.
Εάν γίνουν όλα τα παραπάνω και άλλα που ίσως θα προκύψουν από την έρευνα άλλων Ελλήνων συνθετών, τότε τα μουσικά μας έργα θα απλώσουν βαθιές ρίζες στα χώματα της πατρίδας και στις καρδιές των Ελλήνων, τότε τα έργα μας θα περάσουν και τα σύνορά μας.
Θα ακουστεί έτσι στην παγκόσμια μουσική σκηνή μια καθαρή και ξεχωριστή μουσική φωνή της Ελλάδας, από όπου σήμερα δυστυχώς λείπει.
Αν έχουμε σήμερα ένα μουσικό ίχνος στην παγκόσμια μουσική σκηνή, αυτό το οφείλουμε στο έργο του Νίκου Σκαλκώτα.
Φυσικά η μουσική έρευνα δεν πρέπει ούτε στιγμή να σταματήσει.
Ακούστε...:
Κλειστός Χορός Αργιθέας (για κλαρινέτο, πιάνο και βιολί)
Πλαστήρας (Σεξτέτο)
Μπήκαν Τα Γίδια Στο Μαντρί (κουαρτέτο εγχόρδων)
Πέρα στους πέρα κάμπους (Πιάνο)
Γιούργια Στα Παλιούρια σε 4 Μέρη (κουαρτέτο εγχόρδων)
Άρνη - Καραγκούνα (Πιάνο)
Ιπποκράτειος Όρκος (Ορατόριο)