Ένας προβληματισμός για το μέλλον της παράδοσης στην Αργιθέα
του Περικλή Κωσιωρή
Η Αργιθέα κουβαλά στις ράχες της ιστορία και παράδοση αιώνων. Ως άνθρωπος που κατάγεται από αυτόν τον τόπο, αισθάνομαι την ανάγκη να μοιραστώ έναν ειλικρινή προβληματισμό: ποιο μέλλον έχουν τα πανηγύρια μας; Αφορμή στάθηκε ένα πρόσφατο βίντεο από το γειτονικό Μεσενικόλα (14/8/2025), όπου δεκάδες νέοι διασκέδασαν με τη Μαρία Αναματερού και τη Βιολέτα Ίκαρη. Η εικόνα μιας νεανικής, ζωντανής συμμετοχής μοιάζει, δυστυχώς, σήμερα αδιανόητη για τα χωριά της Αργιθέας.
Το πανηγύρι άλλοτε
Στα χωριά μας το πανηγύρι δεν ήταν ποτέ μια απλή διασκέδαση. Ήταν ιεροτελεστία. Συνδεόταν με τον Άγιο του χωριού, αποτελούσε το ετήσιο αντάμωμα συγγενών και φίλων, ήταν το ζωντανό αποτύπωμα της κοινότητας. Οι καρέκλες προέρχονταν από το καφενείο, οι μουσικοί αμείβονταν με «χαρτούρα» και το γλέντι κρατούσε μέχρι το ξημέρωμα, χωρίς μικρόφωνα και μεγάφωνα. Το πανηγύρι δεν είχε ανάγκη από «φιέστες», γιατί ήταν κομμάτι της ίδιας της ζωής.
Όπως σημειώνει και η λαογραφία, ο κυκλικός χορός γύρω από την πλατεία ή το ξωκλήσι είχε συμβολικό χαρακτήρα· ήταν η ένωση του χωριού σε έναν κοινό ρυθμό. Αυτή η διάσταση κινδυνεύει να χαθεί.
Η εικόνα σήμερα
Σήμερα η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι πολιτιστικοί σύλλογοι, που ανέλαβαν τη διοργάνωση, συχνά λειτουργούν με όρους εμπορικούς. Πρόχειρα πατάρια, πλαστικές καρέκλες, υπερβολικός ήχος και μουσικές μίξεις που θυμίζουν φτηνές απομιμήσεις της αθηναϊκής νύχτας έχουν αντικαταστήσει την απλότητα και την αυθεντικότητα. Στόχος δεν είναι πια η γιορτή της κοινότητας, αλλά το «να γεμίσει η πλατεία» και να βγουν έσοδα.
Έτσι, η φράση «είμαστε για τα πανηγύρια», που παλιά σήμαινε χαρά και ενότητα, σήμερα ηχεί ειρωνικά, συνδεδεμένη με κιτς και υπερβολή.
Ζητήματα ασφάλειας και νομιμότητας
Δεν είναι μόνο η αλλοίωση του χαρακτήρα. Το Πανελλήνιο Σωματείο Καταστημάτων Εστίασης (ΠΑΣΚΕΔΙ) έχει επισημάνει ότι πολλά από τα σύγχρονα πανηγύρια στήνονται χωρίς τις απαραίτητες άδειες και χωρίς στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής, θυμίζοντας πρόχειρες «ταβέρνες» υπαίθρου. Σε μια εποχή που η δημόσια υγεία και η ασφάλεια δεν επιδέχονται εκπτώσεις, αυτή η εικόνα δεν τιμά την παράδοσή μας.
Τι μέλλον θέλουμε;
Αν τα πανηγύρια μας θέλουμε να έχουν λόγο ύπαρξης, οφείλουμε να τα προστατεύσουμε. Να τα κρατήσουμε αυθεντικά, δεμένα με τον Άγιο που γιορτάζει, να φέρνουν κοντά τους ανθρώπους του τόπου, να ξαναδίνουν αξία στο «μαζί». Δεν είναι ανάγκη να αντιγράψουμε τις αστικές πίστες· η δύναμη της Αργιθέας είναι η αυθεντικότητα, η ζεστασιά, η αίσθηση κοινότητας.
Πρόταση: Ένα Παναργιθεατικό Συνέδριο
Η ευθύνη βαραίνει εμάς, τους ίδιους τους Αργιθεάτες. Για τον λόγο αυτό προτείνω τη διοργάνωση ενός Παναργιθεατικού Συνεδρίου για την Παράδοση και τον Πολιτισμό. Ένα συνέδριο που θα αποτελέσει βήμα διαλόγου, σύνθεσης και κοινής δράσης, με τη συμμετοχή:
Των πολιτιστικών συλλόγων,
της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,
της Εκκλησίας,
μουσικών και λαογράφων,
αλλά και της νεολαίας της διασποράς.
Οι θεματικές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:
Την ιστορική και θρησκευτική διάσταση των πανηγυριών,
τα ζητήματα οργάνωσης και νομιμότητας,
την ενίσχυση της συμμετοχής των νέων,
και την προοπτική ενός ενιαίου «χαρτοφυλακίου παράδοσης» για όλη την Αργιθέα.
Ένα τέτοιο συνέδριο θα έστελνε το μήνυμα ότι ο τόπος μας δεν αρκείται σε «εμπορικές φιέστες», αλλά θέλει να διαφυλάξει την ταυτότητά του.
Επίλογος
Το πανηγύρι είναι ψυχή. Αν το χάσουμε κι αυτό, χάνουμε κάτι βαθύτερο από μια γιορτή: χάνουμε το συλλογικό μας βίωμα. Γι’ αυτό χρειάζεται σήμερα, περισσότερο από ποτέ, να ξαναβρούμε την ουσία. Να κάνουμε τα πανηγύρια μας ξανά αυτό που ήταν: ζωντανές ιεροτελεστίες κοινότητας και πίστης.
Ευχαριστώ
Περικλής Κωσιωρής
