Το βιβλίο ‘Ταξιδεύοντας με έναν Άγγελο στη Θεία Λειτουργία’ παρουσιάστηκε στο Αγρίνιο

(Είναι μία ολοκληρωμένη παρουσίαση/καταγραφή της εκδήλωσης και όλων των ομιλιών των εισηγητών. Τα κείμενά τους αξίζουν τον κόπο να τα διαβάσει κανείς. Απευθύνεται η καταγραφή αυτή κυρίως σε όσους δεν παραβρέθηκαν, αλλά και σε όσους παραβρέθηκαν και θέλουν να θυμηθούν και να διαβάσουν κάποια σημεία που ίσως τους ενδιαφέρουν).

Γράφει ο Απόστολος Κων. Καρακώστας

Στην παλιά Δημοτική Αγορά Αγρινίου που λειτουργεί σαν Πολιτιστικό κέντρο του Δήμου, παρουσιάστηκε την Δευτέρα βράδυ στις 13 Νοέμβρη, το τελευταίο βιβλίο της συγγραφέως κυρίας Σταυρούλας Κάτσου - Καντάνη με τίτλο «Ταξιδεύοντας με έναν Άγγελο στη Θεία Λειτουργία».

Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού και η διοργάνωση της παρουσίασης έγινε από τον Δήμο Αγρινίου, την Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας και τις Εκδόσεις «Μελωδός».

 Τον άψογο συντονισμό της βιβλιοπαρουσίασης και εισαγωγή στην εκδήλωση, έφερε εις πέρας η Θεολόγος καθηγήτρια κυρία Δήμητρα Γώγουλου - Ροΐδη.

 Μίλησαν για το βιβλίο οι κυρίες Θεοδώρα Τσίγκα Θεολόγος ΜSc, η Χρυσούλα Σπυρέλη φιλόλογος Διδάκτωρ Νεοελληνικής Λογοτεχνίας πρώην Σχολική Σύμβουλος, η Γεωργία Βουλδή Μουσικός και Αγιογράφος και η Σταυρούλα Κάτσου - Καντάνη Θεολόγος και συγγραφέας του βιβλίου.

Η μεγάλη αίθουσα της γλυπτοθήκης στην παλιά Δημοτική αγορά γέμισε κόσμο από νωρίς. Όλοι οι επισκέπτες περιηγήθηκαν στον χώρο, θαυμάζοντας τους πίνακες από έργα της ίδιας της συγγραφέως, πίνακες που κοσμούν το βιβλίο. Οι πάνω από εκατό καρέκλες δεν έφθασαν, σχεδόν άλλοι εκατό Αγρινιώτες παρακολούθησαν την εκδήλωση όρθιοι.

 Η συντονίστρια κυρία Δήμητρα Γώγουλου καλωσόρισε στην παρουσίαση του βιβλίου την Αντιδήμαρχο Παιδείας, Πολιτισμού και αθλητισμού κυρία Μαρία Παπαγεωργίου, τον Αντιδήμαρχο Διεύθυνσης Διοικητικών Υπηρεσιών κύριο Κωνσταντίνο Ζώη, τους Σχολικούς συμβούλους και όλους τους παραβρισκόμενους στην μεγάλη αίθουσα. Έδωσε τον λόγο στον πατέρα Αναστάσιο Καντάνη, υπεύθυνο των εκδόσεων «Μελωδός» για έναν χαιρετισμό στην εκδήλωση.

 Ο πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης π. Αναστάσιος Καντάνης, Αρχιερατικός Επίτροπος Μεσολογγίου, υπεύθυνος των εκδόσεων «Μελωδός», στον χαιρετισμό του μεταξύ των άλλων είπε και τα παρακάτω λόγια:

 «Σεβασμιώτατε, σεβαστοί πατέρες, κυρία και κύριοι Αντιδήμαρχοι, εκπρόσωποι των φορέων της πόλεως, κυρίες και κύριοι. Οι εκδόσεις «Μελωδός» του συνδέσμου για την διάδοση της Εκκλησιαστικής παραδόσεως, σας καλωσορίζουν στην εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου της συγγραφέως Σταυρούλας Κάτσου - Καντάνη υπό τον τίτλο «Ταξιδεύοντας με έναν Άγγελο στη Θεία Λειτουργία». Σας ευχαριστούμε εκ μέρους των εκδόσεων όλους που βρίσκεστε σήμερα εδώ παρόντες, σ’ αυτήν την φιλόξενη αίθουσα του Δήμου Αγρινίου, όπου μαζί με το βιβλίο παρουσιάζονται και τα έργα της εικονογραφήσεώς του, έργα της ίδιας της συγγραφέως. Να ευχαριστήσουμε πολύ τους διοργανωτές, την Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας και τον Δήμο Αγρινίου. Ιδιαιτέρως πολλές ευχαριστίες στον Σεβασμιότατο ποιμενάρχη μας, Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κύριο Δαμασκηνό, ο οποίος με πολύ αγάπη έθεσε προσωπικά υπό την αιγίδα του την σημερινή εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου και την έκθεση των έργων της εικονογραφήσεως. Γνωρίζω πως από την πρώτη στιγμή που έλαβε το βιβλίο στα χέρια του αναζητούσε να βρεθεί ο κατάλληλος χρόνος και τόπος για να οργανωθεί η παρουσίαση του έργου αυτού σε ανθρώπους που αγαπούν την Θεία Λειτουργία. Άλλωστε δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφού Σεβασμιότατε δείχνετε την αγάπη σας για την Θεία Λατρεία ιδιαιτέρως, λειτουργώντας ο ίδιος ανελλιπώς. Σας ευχαριστούμε για την παρουσία σας, ευλογώντας την εκδήλωσή μας. Ευχαριστούμε τον κύριο Δήμαρχο Αγρινίου και την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού κυρία Μαρία Παπαγεωργίου για την συν διοργάνωση, την προσφορά της αίθουσας, για την με κάθε τρόπο στήριξη και βοήθεια. Να ευχαριστήσουμε όμως και τον άνθρωπο που μας έδωσε την ευκαιρία αυτής εδώ της συνάξεως, που δεν είναι άλλος από την αγαπητή συγγραφέα του βιβλίου κυρία Σταυρούλα Κάτσου - Καντάνη. Το γεγονός ότι βρισκόμαστε σήμερα εδώ (και σας ευχαριστούμε), αποτελεί την εσωτερική έκφραση της εκτίμησης που νοιώθουμε, ο καθένας, με τον δικό του τρόπο, προς την συγγραφέα. Και το λέω αυτό γιατί σε ένα δεύτερο βιβλίο που είχαμε παρουσιάσει από τις εκδόσεις «Μελωδός» στην Αθήνα, ένα δίτομο έργο με τον τίτλο «Άγιοι που έζησαν στον 20^ο αιώνα», εκεί ένας εκ των ομιλητών είπε πολύ εύστοχα ότι σε αυτές τις εκδηλώσεις δεν υπάρχει παρουσίαση βιβλίου, αλλά παρουσίαση του συγγραφέα του βιβλίου. Εκείνου δηλαδή που μας προσφέρει το έργο του. Έτσι η παρουσία μας εδώ είναι έκφραση της αγάπης μας επειδή η συγγραφέας αγάπησε την Θεία Λατρεία. Αγάπησε το θέμα του βιβλίου, την θεία Λειτουργία. Ασχολήθηκε με κόπο και έδωσε πολύ χρόνο ώστε να υλοποιηθεί όλο αυτό το έργο και να μας μεταφέρει έτσι, με τον δικό της ξεχωριστό τρόπο γραφής, την κατανόηση του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, αλλά και να παρουσιάσει την Θεία Λειτουργία τόσο στα μικρά όσο και στα μεγαλύτερα παιδιά, από 6 έως 106 ετών.

 Το θέμα του βιβλίου, ο λόγος της συγγραφέως, είναι η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, η Ευχαριστιακή μας Σύναξη, το κέντρο της ζωής των Πιστών.. Ο λόγος της είναι για το Μυστήριο των Μυστηρίων όπου πραγματοποιείται η ενότητά μας με τον Θεό. Και είναι τιμή μας που το βιβλίο αυτό είναι το πρώτο με το οποίο ασχολήθηκε ο Σύνδεσμος για την Διάδοση της Εκκλησιαστικής Παραδόσεως και οι Εκδόσεις Μελωδός... τόσο διεξοδικά με την κυκλοφορία του. Αν πράγματι ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ, οι «Εκδόσεις Μελωδός» που τόσο δειλά και προσεκτικά ξεκίνησαν την πορεία τους, γίνονται πλέον αφορμή για την κυκλοφορία κάποιων πνευματικών μηνυμάτων, χαιρόμαστε ιδιαίτερα που η αγάπη μας για το βιβλίο μέσα από τις εκδόσεις μπορεί να εξελιχθεί, έστω και ελάχιστα, σε προσωπική πνευματική βοήθεια.. Χαιρόμαστε που, κατ’ αυτόν τον τρόπο, ίσως μπορέσουμε να συμβάλλουμε σε κάποια πνευματική καλλιέργεια, σε μια σωστή πορεία μέσα στην Εκκλησία.. (πρώτα της πορείας του εαυτού μας κι έπειτα των άλλων..)

 Ο Σύνδεσμος για την διάδοση της Εκκλησιαστικής Παραδόσεως, όπου ανήκουν οι Εκδόσεις Μελωδός (έχουν προστάτη τον άγιο Ρωμανό τον Μελωδό), ξεκίνησαν την προσπάθειά τους με την Ευλογία του αειμνήστου Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμά, όταν μετά την κοίμηση του κατά σάρκα αδελφού του, αειμνήστου Μουσικοδιδασκάλου Αποστόλου Παπαχρήστου, μιά ομάδα συνεργατών του θελήσαμε να συνεχίσουμε το έργο του, δηλ. το βιβλίο «Τυπική Διάταξις των Ιερών Ακολουθιών» (Τυπικό Θείας Λατρείας), που για κάποια χρόνια πραγματοποιήθηκε.

 Στην όλη προσπάθεια για την υλοποίηση του βιβλίου «ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΕΝΑΝ ΑΓΓΕΛΟ ΣΤΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ» η Συγγραφέας είχε την Ευλογία του αειμνήστου Ποιμενάρχου της Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμά, ο οποίος αγαπούσε τόσο πολύ τη Λατρεία της Εκκλησίας, ζούσε για να τελεί τη Θεία Λειτουργία, έχοντας συχνότατη προσωπική επικοινωνία με εκείνους τους συγχρόνους Αγίους που είχαν πολύ αγάπη και σεβασμό στη Θεία Λειτουργία και τη Λατρεία γενικότερα (Άγιο Ιάκωβο εν Ευβοία, τον Άγιο Πορφύριο, τον Άγιο Παΐσιο τον Αγιορείτη).

 Θυμάμαι χαρακτηριστικά την πρώτη συνάντηση της Συγγραφέως και του συζύγου της με τον μακαριστό Μητροπολίτη (όπου ήμουν παρόν). Τους έλεγε με πολύ αγάπη και αγωνία ο αείμνηστος Ποιμενάρχης: «Θεάρεστη αλλά και δύσκολη η προσπάθειά σας... Σας παρακαλώ να συνεχίσετε για να ολοκληρωθεί το έργο χωρίς να πτοηθείτε από τίποτε, γιατί το βιβλίο θα φέρει τη Θεία Λειτουργία κοντά στα παιδιά... Είναι αναγκαίο... θα βοηθήσει τα παιδιά μας να κατανοήσουν το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και το πώς θα μπορούν να συμμετέχουν στη Λατρεία της Εκκλησίας μας». Στο χαιρετισμό του που υπάρχει στην έκδοση, στην αρχή του βιβλίου, γράφει πως «είναι ανάγκη το βιβλίο αυτό να το προσφέρουμε στα παιδιά μας για να σταματήσουμε την αποχή τους από τη Θεία Λειτουργία... για να γνωρίσουν τί γίνεται μέσα στο Μυστήριο..., αλλά και το πώς γίνεται και γιατί γίνεται».

 Έλεγε συχνά ο Γέροντάς μου Μητροπολίτης Κοσμάς πως «Η Εκκλησία είναι σώμα Χριστού και γεννά συνέχεια Αγίους μέσα από τη Λατρεία». Έλεγε πως όταν τιμούμε τους Αγίους, τελώντας την Θεία Λειτουργία, «να μη μένουμε στην εξωτερική λάμψη της πανηγύρεως. Να μη μένουμε στις επισημότητες και τις τελετές. Το γεγονός της Θείας Λειτουργίας και η τιμή των Αγίων να μας αφυπνίζει, να μας οδηγεί στη νήψι και τον συνειδητό πνευματικό αγώνα για να ασχοληθούμε σοβαρά και υπεύθυνα με την σωτηρία μας…Να μιμηθούμε την θερμή πίστη των Αγίων, την φλογερή αγάπη στον Αναστάντα Κύριο, την αγάπη τους στην λατρευτική και μυστηριακή ζωή…».

 Σεβασμιότατε, Αγαπητοί πατέρες και αδελφοί..,

 Αναρωτιέμαι... Πόση Ευλογία θα είχαμε ΑΝ νιώθαμε πραγματικά τη Χάρη του Ουρανού, την παρουσία του Θεού μέσα από το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας! Μας τονίζει ο αείμνηστος Καθηγούμενος της Ι. Μ. Σιμωνόπετρας Άγιος Γέροντας Αιμιλιανός, πως «…πάνω από τα καθημερινά σου γεγονότα, να θυμάσαι ότι προορίζεσαι για τον Ουρανό, ότι μπήκες στον δρόμο πού πρέπει οπωσδήποτε να σε βγάλει εκεί.»

 Σ’ αυτόν το δρόμο του Ουρανού εύχομαι από τα βάθη της καρδιάς μου να οδηγηθεί ο κάθε αναγνώστης που θα διαβάσει για τη Θεία Λατρεία στο βιβλίο «ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΕΝΑΝ ΑΓΓΕΛΟ ΣΤΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ».

 Να ενημερώσουμε ότι το βιβλίο κυκλοφορεί με Πατριαρχική Ευλογία, και να ευχαριστήσουμε τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο για την Επιστολή του προς τη Συγγραφέα, όπου αναφέρει πως «ο ωραίος και εύστοχος τίτλος τού βιβλίου ξανακαλεί εις την μνήμην τον προστάτη άγγελο τού κάθε παιδιού. Ἡ κατάλληλος εικονογράφησης και ο συνοδευτικός δίσκος τής βυζαντινής χορωδίας παίδων, διευκολύνουν την συμμετοχή των παιδιών».

 Επίσης ευχαριστούμε τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ. Ιερώνυμο για τον χαιρετισμό του, όπου συγχαίρει την Συγγραφέα «για τον καλαίσθητο, ευαίσθητο και πνευματικό τρόπο με τον οποίο καταφέρνει να μιλήσει στα παιδιά για τη Θεία Λειτουργία».

 Τέλος, πολλές ευχαριστίες ανήκουν στον αγαπητό μας ιερομόναχο π. Αθανάσιο Σιμωνοπετρίτη, Υμνογράφο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, για τον τόσο σημαντικό και μεστό νοημάτων πρόλογο του βιβλίου, εκφράζοντας τον ενθουσιασμό του που τα παιδιά θα λάβουν την παρουσίαση της θείας Λειτουργίας. Ονομάζει το βιβλίο «εξαίρετο Κατηχητικό Έργο, πού με πρωτότυπο και λίαν επιτυχημένο τρόπο ξεναγεί τον κάθε μικρό, και όχι μόνο, στην κατανόηση τού Μυστηρίου τής Θείας Λειτουργίας».

 - Αλλά, ας αφήσουμε τις ομιλήτριες της σημερινής συνάξεως να μας αναλύσουν το όμορφο βιβλίο μας. Να ευχαριστήσουμε: - την κα Θεοδώρα Τσίγκα, - την κα Χρυσούλα Σπυρέλη, - την κα Γεωργία Βουλδή, και την κα Δήμητρα Γώγουλου. Σάς Ευχαριστώ»!

Μετά τον πατέρα Αναστάσιο, ακολούθησε ο χαιρετισμός που απηύθυνε η Αντιδήμαρχος κυρία Μαρία Παπαγεωργίου.

 «Σεβασμιότατε, αγαπητοί πατέρες, κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι καλησπέρα σε όλους. Σήμερα είναι μία ξεχωριστή εκδήλωση και είναι ξεχωριστή γιατί παρουσιάζουμε ένα ξεχωριστό βιβλίο. Η κυρία Σταυρούλα Κάτσου - Καντάνη έχει γράψει ένα βιβλίο για παιδιά. Αλλά είναι αλλιώτικο από όλα όσα έχουμε γνωρίσει έως τώρα. Προσπαθεί να δώσει με έναν τρόπο απλό και κατανοητό την θεία λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στα παιδιά αλλά και σε όλους εμάς. Από την ώρα που πήρα το βιβλίο στα χέρια μου είδα ότι είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και για εμάς τους μεγαλύτερους που υποτίθεται ότι γνωρίζουμε. Και λέω ότι γνωρίζουμε γιατί πραγματικά η γλώσσα της Θείας Λειτουργίας για τα παιδιά σήμερα είναι άγνωστη λέξη. Εμείς οι παλιότεροι πραγματικά νοιώθουμε πιο κοντά. Για τα παιδιά δυστυχώς είναι άγνωστη. Εύκολα μπορεί την ώρα που παρακολουθείς να αφαιρεθείς, να χαθείς γιατί δεν καταλαβαίνεις αυτό που ακούς. Η αγαπητή φίλη, η συγγραφέας αυτού του βιβλίου, όπως είπα πριν, στόχος της είναι να κάνει απλή και κατανοητή την Θεία Λειτουργία σε όλους. Και τι σημαντικότερο υπάρχει από το να μπορέσουν τα παιδιά να κατανοήσουν και να συμμετέχουν στην μυσταγωγία της Θείας Λειτουργίας. Σε μία εποχή που όλοι μας ξέρουμε ότι κατακλυζόμαστε από πληροφορίες από το διαδίκτυο οι οποίες κάθε άλλο παρά ορθές είναι, δηλαδή περισσότερη είναι η παραπληροφόρηση που υπάρχει, καθώς επίσης συνέχεια νέα μοντέλα κοινωνικά κάνουν την εμφάνισή τους μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς επίσης και από τα μέσα ενημέρωσης. Είναι πάρα πολύ σημαντικό λοιπόν να υπάρχουν βιβλία τέτοια θεόπνευστα, συγγραφείς που ασχολούνται και δείχνουν σε όλους μας αξίες και σταθερές με τις οποίες πρέπει να πορευόμαστε. Και είναι σημαντικό όλο αυτό όταν γίνεται γιατί απευθύνεται στα παιδιά μας. Γιατί τα παιδιά είναι το μέλλον, το μέλλον της κοινωνίας, το μέλλον του κόσμου. Νοιώθω την ανάγκη να συγχαρώ από καρδιάς την συγγραφέα, να της ευχηθώ να συνεχίσει και να εμπνέεται και να δημιουργεί. Πραγματικά έχουμε μεγάλη ανάγκη από τέτοιου είδους βιβλία. Θέλω να ευχαριστήσω όλες τις εισηγήτριες και την συντονίστρια που είναι εδώ σήμερα μαζί μας και να ευχηθώ να φύγουμε όλοι αυτό το απόγευμα πιο πλούσιοι σε γνώσεις. Σας ευχαριστώ πολύ».

Η συντονίστρια κυρία Δήμητρα Γώγουλου έκανε την εισαγωγή της στην βιβλιοπαρουσίαση μιλώντας για το βιβλίο.

 «Σε έναν κόσμο που κυριαρχεί η διάσπαση και ο ατομισμός, η Εκκλησία μας καλεί στο δρόμο της ενότητας, της υπέρβασης του Εγώ, της σύνδεσής μας με τον συνάνθρωπο, της κοινωνίας μας με το θεό. Μας καλεί να ξεπεράσουμε τον κόσμο της φθοράς και να ζήσουμε πέρα από την απειλή του χρόνου, έξω από την φυλακή του χώρου. Μας προσκαλεί σε θεία Λειτουργία - έργο του λαού για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του προς την απέραντη αγάπη του Θεού.

 Μέσα στον κάθε πιστό και σ’ όλη τη λειτουργική κοινότητα ιερουργείτε το μυστήριο, που προσφέρεται από την εκκλησία ως αλήθεια πίστεως και όχι ως αλήθεια, που θα κατανοήσει κάποιος με την επιστημονική έρευνα και μελέτη. Δεν είναι γνώση ακαδημαϊκή (που στηρίζεται στην επιστημονική έρευνα), αλλά βίωμα πνευματικό στο οποίο η ορθόδοξη ψυχή ζει μυστικά τα δόγματα της πίστης, εμπνεόμενη από την χάρη του Αγίου Πνεύματος.

 Η Θεία Λειτουργία αποτελεί το κέντρο της ορθόδοξης λατρείας. Είναι «μυστήριο μέγα», είναι η προσφορά της αναίμακτης θυσίας του Κυρίου από μέρους της εκκλησίας. Είναι η ανάμνηση της Σταυρικής θυσίας του Γολγοθά, που δεν αναπαριστά απλώς τη θυσία του σταυρού, αλλά κατά ένα τρόπο υπερφυσικό κάνει παρόντα όλα τα θαυμαστά γεγονότα, που πραγματοποίησε ο Κύριος για τη σωτηρία του κόσμου.

 Η θεία Λειτουργία παρουσιάζει μπροστά στα μάτια των πιστών, μπροστά στη «Λατρευτική τους σύναξη, ολόκληρη τη ζωή του Κυρίου, από τη Φάτνη ως το Σταυρό, την Ανάσταση, την Ανάληψη, με μια σαφή προσδοκία της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού.

 Όλα είναι φως, χαρά, θρίαμβος της λυτρωτικής ενέργειας του Θεού με άξονα πάντα το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, της μεταβολής των υλικών στοιχείων του άρτου και οίνου σε σώμα και αίμα Χριστού και συγχρόνως της αναίμακτης προσφοράς της ιλαστήριας θυσίας του Χριστού. Ο πιστός μεταλαβαίνοντας το Σώμα και το Αίμα του Χριστού φωτίζεται, αγιάζεται, Χριστοποιείται, Θεώνεται.

 Η Θεία Λειτουργία γίνεται δεσμός αγάπης και ειρήνης, δεσμός ενότητας και αδελφοσύνης. Συμμετέχει ο κάθε πιστός όχι εγωκεντρικά ως άτομο αλλά ως πρόσωπο και μέλος του σώματος του Χριστού.

 Στρατευόμενη και θριαμβεύουσα Εκκλησία ενώνονται στο «εδώ και τώρα». Μνημονεύονται οι ζώντες και οι κεκοιμημένοι και η μνημόνευση αυτή είναι η συνείδηση και η επίγνωση ότι όλοι μαζί είμαστε η «μυστική εν Χριστώ αδελφότης».

 Τα πάντα ζουν και κινούνται εναρμονισμένα μέσα στο όλον. Όλα παίρνουν νόημα, όλα γνωρίζονται. Αποκαλύπτεται η φύση και ο λόγος της ύπαρξής τους μέσα στη «λογική λατρεία», τη Λειτουργία του Λόγου «δι’ ου τα πάντα εγένετο».

 Είναι η ευλογημένη Βασιλεία του Πατρός Και του Υιού Και του Αγίου Πνεύματος, που προσδέχεται και αγιάζει τη δημιουργία. Είναι η άκτιστη χάρη της Αγίας Τριάδας που καινίζει την κτίση.

 Με την δοξολογική εκφώνηση της τρισαγίου Βασιλείας αρχίζει η Θεία Λειτουργία. Στη συνέχεια μόνο αυτή ζητούμε «Ελθέτο η Χάρις παρελθέτω ο κόσμος».

 Σ’ αυτή προσφέρονται οι πιστοί «κατά πάντα και διά πάντα».

 Ο λειτουργημένος άνθρωπος βλέπει την πραγματικότητα γύρω του ως ευλογία και αφορμή αγιασμού από τον δωροδότη Χριστό και αντιδωρίζει την ευχαριστία του.

 Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως η συμμετοχή μας στη Θεία Λειτουργία φέρει την καλή αλλοίωση στη ζωή μας. Μαθαίνουμε να ζούμε, να προσφερόμαστε. Ανατέλλει η όντως ελεύθερη ζωή.

 Σ’ αυτό το πέταγμα της ψυχής προς τα «άνω» επιχειρεί να μας οδηγήσει, μικρούς και μεγάλους, η συγγραφέας με το εξαίρετο βιβλίο της «Ταξιδεύοντας μ’ έναν Άγγελο στη Θεία Λειτουργία» το οποίο και θα μας παρουσιάσει αμέσως η εκλεκτή συνάδελφος θεολόγος κυρία Θεοδώρα Τσίγκα».

Η συντονίστρια έδωσε τον λόγο στην πρώτη εισηγήτρια του βιβλίου, κυρία Θεοδώρα Τσίγκα, η οποία μίλησε για το βιβλίο και την συγγραφέα του.

 «Αναντίρρητα αποτελεί τόλμημα η συγγραφή ενός ακόμη συγγράμματος που αναφέρεται στο μυστήριο των μυστηρίων, στη Θεία Λειτουργία. Και αποτελεί άθλο όταν επιχειρεί κανείς, αυτό το συγγραφικό πόνημα, να το απευθύνει σε παιδιά, προς πνευματική οικοδομή τους.

 Και αυτό το τόλμησε επάξια η κυρία Σταυρούλα Κάτσου - Καντάνη, και η αναξιότητά μου, θα επιχειρήσει να εκθέσει το θεσπέσιο σύγγραμμά της, ενώπιόν σας.

 Η κυρία Καντάνη, έγκριτη θεολόγος και πολυβραβευμένη συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, έδωσε στο βιβλίο της τον τίτλο: «Ταξιδεύοντας με έναν Άγγελο στη Θεία Λειτουργία».

 Ένα ταξίδι, λοιπόν, μας υπόσχεται αυτό το έργο. Και ποιο παιδί, άραγε, μικρό, μεγάλο ή και αρκετά μεγαλύτερο, δεν αγαπά τα ταξίδια; Αυτό το ταξίδι όμως είναι μοναδικό, όχι μόνο γιατί υπόσχεται τη συνοδοιπορία με έναν άγγελο, αλλά διότι γίνεται σε όλες τις διαστάσεις του χώρου και του χρόνου.

 Μήπως, εξάλλου, αυτό δεν βιώνουμε στη Θεία Λειτουργία; Τη συμπερίληψη του χώρου και του χρόνου; Καθότι, η Θεία Λειτουργία αποτελεί συγκεφαλαίωση της Θείας Οικονομίας, δηλαδή όλων των θαυμαστών γεγονότων, που εργάστηκε ο Θεός, για τη σωτηρία του ανθρώπου.

 Κάθε φορά που τελούμε τη Θεία Λειτουργία, γήινος αλλά και ουράνιος πνευματικός κόσμος, συλλειτουργούν, συνεορτάζουν και συνοδοιπορούν προς τη Βασιλεία του Θεού. Προετοιμαζόμενοι από το παρελθόν, μέσα στον παρόντα λειτουργικό χώρο και χρόνο, ζούμε την πορεία προς τα έσχατα, προγευόμαστε τα έσχατα. Δηλαδή τη Βασιλεία του Θεού!

 Και τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει με απλά λόγια, ότι μέσα στον κτιστό και φθαρτό βίο μας, έρχεται το Άκτιστο και αιώνιο, ο Θεός, ο Χριστός, η Αγία Τριάς και, ω του θαύματος! κοινωνεί μαζί μας, δίνοντάς μας ζωή!

 Σε κάθε Θεία Λειτουργία, η οποία είναι η πράξη πραγμάτωσης της Εκκλησίας, προγευόμαστε τη δόξα της Βασιλείας Του Θεού. Ο Χριστός, ενώνει στο Αναστημένο Σώμα Του, τους πάντες και τα πάντα. Μηδενός εξαιρουμένου. Η κατακερματισμένη και διασκορπισμένη από την αμαρτία (δηλαδή την φιλαυτία) ανθρωπότητα, ενώνεται στο πρόσωπο του Χριστού.

 Επ΄ ουδενί δεν μετέχουμε στη Θεία Λειτουργία παθητικά, ως θεατές, αλλά βιωματικά, νοητικά και συνάμα καρδιακά και η συγγραφέας με το βιβλίο της, αυτό επιχειρεί να δώσει κι αυτό προσδοκά να εισπράξει από τον κάθε αναγνώστη. Το δηλώνει απερίφραστα ο υπότιτλος του βιβλίου.

 Γιατί μόνο με βιωματική προσέγγιση του μυστηρίου, θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε με επίγνωση, στο ευφρόσυνο κάλεσμα, που η μητέρα μας Εκκλησία, επαναλαμβάνει σε κάθε ευχαριστιακή της σύναξη: «Γεύσασθε και ίδετε ότι χρηστός ο Κύριος».

 Και η κυρία Καντάνη έβγαλε από τη συγγραφική φαρέτρα της όλο το πνευματικό της οπλοστάσιο, για να επιτύχει αυτό τον στόχο της: Βαθιά θεολογική κατάρτιση, έντεχνο λόγο και εξαίσια εικονογράφηση. Χαρίσματα και τάλαντα που αξιοποιεί προς Δόξα του Δωρεοδότη Θεού. Και έπειτα από επίπονη και άοκνη εργασία, μας προσέφερε ένα εξαιρετικά καλαίσθητο βιβλίο 145 σελίδων, εντυπωσιακά προσεγμένο σε κάθε λεπτομέρειά του, τυπωμένο σε ιλουστρασιόν χαρτί, που την κυκλοφορία του επιμελήθηκαν οι Εκδόσεις «Μελωδός».

 Και επειδή το μάτι τέρπεται πρώτο από όλες τις αισθήσεις γρήγορα διαπιστώνουμε πως η εμφάνιση του βιβλίου είναι δυναμικά ελκυστική. Αιχμαλωτίζει τον οφθαλμό και προδιαθέτει θετικά τον αναγνώστη. Κάθε δισέλιδο του βιβλίου αποτελεί και μια έκπληξη, από τον τρόπο που συνυπάρχουν κείμενο και εικόνα, από τις επεξηγήσεις που ακολουθούν μετά το κείμενο της Θείας Λειτουργίας, διατρέχοντας όλο το πλάτος της σελίδας, ως αυτά που φαντάζουν πιο απλά και που όμως έχουν και αυτά την αξία και σημασία τους, όπως το χρώμα του χαρτιού.

 Μια μετρημένη κι απαλή γκάμα γήινων χρωμάτων καθιστά κάθε σελίδα του βιβλίου ελκυστική, και σαγηνεύει τον αναγνώστη, οδηγώντας τον στην πνευματική λαχτάρα και περιέργεια για την εξερεύνηση και ανάγνωση της επόμενης. Παρατηρώντας κανείς τα αρχιγράμματα που κοσμούν την αρχή κάθε κεφαλαίου του συγγράμματος, εισπράττει την άοκνη, επίμονη και εναγώνια προσπάθεια της συγγραφέως να δώσει ό,τι καλύτερο στον αναγνώστη.

 Την προσεγμένη μορφοποίηση των σελίδων, με την καλαίσθητη και ευανάγνωστη γραμματοσειρά, διανθίζει η εξαίσια και φωτεινή εικονογράφησή του, την οποία φιλοτέχνησε η ίδια η συγγραφέας. Ο χρωστήρας της κυρίας Καντάνη, αποτυπώνει εύγλωττα αυτό που πραγματώνεται στη Θεία Λειτουργία, μέσα στον ιερό Ναό. Μια συνοδοιπορία ουρανού και γης.

 Αποτυπώνονται ζωγραφικά άνθρωποι κοινοί, γήινοι. Εμείς στην κυριακάτικη Λειτουργία, αλλά και ο ουράνιος κόσμος, η Υπεραγία Θεοτόκος, μορφές αγίων, λειτουργικά σκεύη και βιβλία ώστε κατά την ανάγνωση, αλλά και το ξεφύλλισμα, να μεταφερθεί ο αναγνώστης στο Ναό και να ανακαλέσει στη θύμησή του τα τελούμενα στο μυστήριο.

 Το βιβλίο επιδεικνύει μια απαράμιλλη γοητεία και προσκαλεί τον αναγνώστη να το γευτεί με τον νου, αλλά κυρίως με την καρδιά.

 Το βιβλίο περιλαμβάνει όλη τη Θεία Λειτουργία του Ι. Χρυσοστόμου, με τη σειρά που τελείται στους ορθόδοξους ναούς. Πυξίδα του συγγράμματος είναι η ροή της Θείας Λειτουργίας μέσα από την οποία επιχειρεί ευδιάκριτα τη μύηση του κάθε αναγνώστη στην εξέλιξη του μεγάλου μυστηρίου, μετέχοντας στη ροή του, στις εκφωνήσεις, στους ύμνους και στις ευχές του.

 Η Γλώσσα είναι ήσυχη, στρωτή, ιεροπρεπής, και, όπου χρειάζεται, λογοτεχνική, γλαφυρή. Υπηρετεί το μυστήριο και, σε αρκετά σημεία, χαμηλώνει, μοιάζει να σιωπά, αφήνοντας να μιλήσει στον αναγνώστη με τα ίδια της τα λόγια, η θεία Λειτουργία.

 Μέσα από μια πρωτότυπη κι ευρηματική διήγηση, χωρισμένη σε μικρά κεφάλαια ώστε να διαβάζεται ευχάριστα, ξεδιπλώνεται ευδιάκριτα, όλη η δομή της Θείας Λειτουργίας. Μάλιστα τα κεφάλαια - ενότητες δίνονται με δυο τίτλους, όπου ο πρώτος επεξηγεί, προσδιορίζει κατά κάποιο τρόπο, τον δεύτερο.

 Π.χ. Ας συμπληρώσουμε την προσευχή μας - Τα Πληρωτικά, Ας σταθούμε με σεβασμό - Η Αγία Αναφορά, Ώρα για πιο θερμή προσευχή - Η εκτενής Ικεσία.

 Είναι αξιοπρόσεκτο ότι το περιεχόμενο της Θείας Λειτουργίας προσφέρεται μέσα από μία μια δίστηλη παρουσίαση, σχεδόν σε κάθε σελίδα.

 Αριστερά το πρωτότυπο κείμενο του ιερού Χρυσοστόμου, σε έγχρωμη γραμματοσειρά και δεξιά, η απόδοσή του στη νέα ελληνική γλώσσα. Είναι σαφές πως αυτή η επιλογή δεν υπήρξε αβασάνιστη. Μετά από μελέτη και κόπο, επιλέγοντας το κατάλληλο λεξιλόγιο, δίνει, στον μικρό κυρίως αναγνώστη, τη δυνατότητα να κατανοήσει τα τελούμενα στο μυστήριο, παρακάμπτοντας τη γλωσσική δυσκολία των ιερών λειτουργικών εκφράσεων.

 Εκείνο το στοιχείο, όμως, που κάνει το βιβλίο μοναδικό, είναι η ευφάνταστη διήγηση, που η λογοτεχνική δεινότητα της συγγραφέως, επινόησε.

 Και για να γίνω συγκεκριμένη: Πρωταγωνίστρια της διήγησης είναι η Άννα. Ένα μικρό κορίτσι, η Άννα, γαλουχημένη σε μια συνειδητά χριστιανική οικογένεια, που όχι μόνο εκκλησιάζεται τακτικά αλλά πηγαίνει νωρίς στην κυριακάτικη Λειτουργία με τη γιαγιά της.

 Ας δώσουμε, λοιπόν, το λόγο στην Άννα, η οποία θα δανειστεί τη φωνή της συγγραφέως, να μας πει τι της συμβαίνει εκεί, μια Κυριακή.

 Εκείνη, λοιπόν, την Κυριακή, ο άγγελος έγινε πλοηγός και συνταξίδεψε με την Άννα, στο πιο όμορφο ταξίδι, στο ταξίδι της Θείας Λειτουργίας! Ο φύλακας Άγγελος της Άννας - όπως και κάθε πιστού - δεν αποτελεί αποκλειστικά λογοτεχνική, ευφάνταστη «εφεύρεση», της πολυβραβευμένης λογοτέχνιδας συγγραφέως. Έχει και Αγιογραφική θεμελίωση, καθότι αποτελεί δόγμα της πίστης μας. Η Άννα συνειδητά ζει την αδιάκοπη παρουσία του φύλακα Αγγέλου στη ζωή της. Έτσι, όταν, το μάτι της περιδιαβαίνει τις τοιχογραφίες του ναού, εκπλήσσεται, καθώς βλέπει έναν αστραφτερό Άγγελο να ξεκολλά από τον τρούλο, να κινείται και, φτερουγίζοντας, να έρχεται και να στέκει πλάι της, δε διστάζει να δεχθεί τη βοήθειά του, ώστε να μάθει να προσεύχεται «υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου….» και να αναλύει τα βαθύτερα νοήματα του ιερού «οδοιπορικού» της, μέσα στο ναό, στο τελούμενο μυστήριο της Θείας Λειτουργίας.

 Ο άγγελος με τον γαλάζιο χιτώνα, με τη ριγέ γαλάζια κορδέλα στα μαλλιά και το φωτεινό πρόσωπο, φεύγοντας από τον τρούλο, κάθεται δίπλα στην Άννα και αναλαμβάνει να κάνει κατανοητά στο μικρό παιδί, αλλά και σε κάθε μεγαλύτερο παιδί, όσα θαυμαστά και συγκλονιστικά τελούνται στη Θεία Λειτουργία.

 Και μόνο όταν η Άννα παίρνει από το χέρι του Λειτουργού, το αντίδωρο, τότε ο άγγελος, επιστρέφει στη θέση του, στον τρούλο, για να μπει και πάλι στο χορό των αγγελικών δυνάμεων και να συνεχίσει τον ακατάπαυστο ύμνο της δοξολογίας, του Τριαδικού Θεού.

 Σε όλη τη διήγηση που διατρέχει το βιβλίο, το τρίπτυχο: «Θεολογία, λατρεία και ζωή της Εκκλησίας», διαπερνά κάθε σελίδα του.

 Για κάποια από τα τελούμενα μάς πληροφορεί η Άννα, ανακαλώντας στη μνήμη της, γνώσεις, που της μετέδωσε η ευσεβής οικογένειά της και εγράφησαν ως εκκλησιαστικά βιώματα, στην ψυχή της. Τα πιο δύσκολα σημεία της Θείας Λειτουργίας, με γλαφυρό, βιωματικό τρόπο, τα εξηγεί ο άγγελος, όμως, είτε μιλά ο άγγελος είτε το παιδί, όλα εξελίσσονται μέσα σε μια διαλογική εκφορά του λόγου. Του λόγου του ανθρώπινου και του πνευματικού.

 Προσωπικά, σε αυτό τον διάλογο, διακρίνω τρία στοιχεία, άκρως ενδιαφέροντα και τα τρία.

 α) θεολογική ερμηνεία των τελουμένων δοσμένη απόλυτα κατανοητά. Η συγγραφέας, ξεδιπλώνοντας την βαθιά επιστημονική, θεολογική και παιδαγωγική κατάρτισή της, κατορθώνει, θαυμαστώ τω τρόπω, να αποδώσει την κάθε θεματική ενότητα της Θείας Λειτουργίας, καθώς και όλα τα στάδια της δομής της, με αρτιότατη θεολογική εμβάθυνση και με απόλυτο σεβασμό, στις ανάγκες αλλά και στις δυνατότητες (γνωστικές - ψυχικές, συναισθηματικές - κοινωνικές) των αναγνωστών, στους οποίους απευθύνεται.

 Βαρυσήμαντες θεολογικές έννοιες όπως: - Πλήρωμα της Εκκλησίας. - Η Θεία Λειτουργία είναι πρόγευση της όγδοης Ημέρας, επεξηγούνται εύστοχα και κατανοούνται πλήρως.

 β) λεπτή περιγραφή συναισθηματικών καταστάσεων που βιώνουμε στη θεία λατρεία. Ενδεικτικές εκφράσεις: - «κατανοώ τους ύμνους κι αυτό με γεμίζει χαρά. Όλοι ζούμε ένα εσωτερικό πανηγύρι. Νιώθω συγκίνηση... και τιμή. Ο καθαγιασμός των Τιμίων Δώρων έχει συντελεστεί. Χαρά κι ευφροσύνη με έχουν κατακλύσει». Εξωτερικεύει η μικρή Άννα. - «Σκύβω ταπεινά το κεφάλι. Είμαι ένα μικρό ευεργετημένο παιδί στα χέρια του ουράνιου Πατέρα!». - «Όλοι γεμάτοι ευγνωμοσύνη, η γιαγιά, η μητέρα, τα αδέρφια, ο πατέρας! Κυλά στις φλέβες, στο κορμί, στο είναι μας ολόκληρο, το Αίμα του Χριστού».

 Επιπροσθέτως, ο Άγγελος, με αγάπη και πειστικότητα, υποδεικνύει στάσεις - τρόπους, που οφείλουμε να υιοθετούμε συμμετέχοντας στο ιερό μυστήριο και με γλυκύτητα παροτρύνει: - «όλοι (σε αυτό το σημείο) σκύβουν με ευλάβεια το κεφάλι. Καλό είναι, στις πιο σημαντικές στιγμές, να στέκεστε όρθιοι. Η όρθια στάση του σώματος δείχνει ότι συμμετέχετε στην Ανάσταση του Κυρίου».

 Επιμένει η συγγραφέας σε κάτι πολύ χρήσιμο. Στη σωστή προετοιμασία για τη Θεία Κοινωνία. Έτσι γίνεται αναφορά στη νηστεία, στην εξομολόγηση, στην πνευματική καθοδήγηση και…, προκειμένου να βοηθήσει τον αναγνώστη και προς την κατεύθυνση αυτή, παραθέτει και Ευχές της Θείας Μεταλήψεως.

 Τέλος, γ) η Άννα, ανακαλώντας εμπειρικές γνώσεις της, αποκαλύπτει τον ευεργετικό ρόλο και τη συμβολή της γιαγιάς, της μητέρας, του πατέρα, του κατηχητικού, στην χριστιανική της αγωγή. Συνεπώς υπενθυμίζει σε όλους όσους άμεσα ή έμμεσα ασκούμε ρόλο αγωγής, την ευθύνη που μας βαραίνει, άμα τη αναλήψει αυτών των ρόλων.

 Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, το παιδί - αναγνώστης, θα βρει μια σειρά από ευχάριστες δημιουργικές εργασίες, ευφάνταστα διατυπωμένες, που το ελκύουν και το οδηγούν σε δραστηριοποίηση, δίνοντάς του χώρο και δυνατότητα για έκφραση. Καταληκτικά, ένα πλούσιο και προσεγμένο Γλωσσάρι, βοηθά τον αναγνώστη να διευκρινίσει και να κατανοήσει καλύτερα λέξεις, όρους και εκφράσεις της θείας λατρείας, των λειτουργικών αντικειμένων, ακόμη και των χώρων του ιερού Ναού.

 Γνήσια και ακαταπόνητη παιδαγωγός η συγγραφέας, αφουγκράζεται τα θέλγητρα της νέας γενιάς που αρέσκεται σε οπτικοακουστικά μέσα μάθησης, επιμελήθηκε, σε συνεργασία με τον συζυγό της κ. Κωνσταντίνο Καντάνη, Διδάσκαλο και Καθηγητή Βυζαντινής Μουσικής, τη δημιουργία ενός CD.

 Κάθε αντίτυπο του βιβλίου, λοιπόν, συνοδεύεται με CD διάρκειας 72΄, το οποίο περιέχει αφήγηση των όσων τελούνται μέσα στον Ι. Ναό, κατά την ώρα της Θείας Λειτουργίας, καθώς η μικρή Άννα συνομιλεί με τον Άγγελο, ενώ, στο CD, παρεμβάλλονται εκφωνήσεις του ιερέως και ύμνοι της Θείας Λειτουργίας. Τις εκφωνήσεις αποδίδει ο σεβαστός πρωτοπρεσβύτερος π. Γρηγόριος Παπακωστόπουλος, ενώ τους ύμνους ψάλλει μελωδικά παιδική βυζαντινή χορωδία, που απαρτίζεται από παιδιά και εφήβους, σπουδαστές της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής Αγρινίου «Δαυίδ ο Ψαλμωδός», της Ιεράς Μητροπόλεώς μας.

 Αναντίρρητα η συγγραφέας, ανέλαβε εκούσια, μια επίπονη δραστηριότητα όπου, με μεράκι, υπομονή και επιμονή, χωρίς να φείδεται κόπου και χρόνου, μας κληροδότησε ένα ιδιαίτερα αξιόλογο βιβλίο, που τίθεται στην υπηρεσία της ορθόδοξης χριστιανικής αγωγής, σε κάθε σπιτικό, σε κάθε οικογένεια.

 Αυτός είναι και ο λόγος που η συγγραφέας αφιερώνει, ως παρακαταθήκη, το συγκεκριμένο βιβλίο στην οικογένειά της, στον σύζυγο, τα παιδιά και τα εγγόνια της, υποδηλώνοντας έμμεσα πως το ίδιο το σπίτι, η οικογένεια, καλείται να λειτουργήσει ως σχολείο και κοιτίδα που θα εμπνεύσει και θα καλλιεργήσει την αγάπη, την πίστη και τη λατρεία στον Τριαδικό Θεό.

 Σε κάθε σπίτι, σε κάθε γενιά, η Θεία Λειτουργία, η Ορθόδοξη Θεία Λειτουργία μας, είναι ο φωτεινός κρίκος, που συνδέει το τώρα με το παρελθόν και τα έσχατα. Και όταν έχουμε τη δυνατότητα, μέσα από τη μελέτη του βιβλίου, να πραγματώνουμε μια βιωματική προσέγγιση του ιερού μυστηρίου, το πόνημα αυτό είναι ό,τι καλύτερο έχουμε να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας. Κληρονομιά ζωής, φωτεινής, χαρούμενης, κληρονομιά αθανασίας, Παραδείσου.

 Καταληκτικά, αξίζει να αναφερθεί πως δίκαια, το αριστοτεχνικά δομημένο και εξαιρετικά καλαίσθητο βιβλίο της κ. Καντάνη, έχει περιληφθεί, από το Υπουργείο Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου, στον κατάλογο των εγκεκριμένων βιβλίων για τις σχολικές Βιβλιοθήκες, ενώ φέρει την πατριαρχική ευλογία του Οικουμενικού Πατριάρχη μας κ. Βαρθολομαίου και προλογικό σημείωμα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου.

 Το βιβλίο φιλοξενεί και τον εγκάρδιο χαιρετισμό του πολύκλαυστου Μητροπολίτη μας κυρού Κοσμά, ο οποίος, με περισσή αγάπη και χαρά αγκάλιασε το όλο εγχείρημα.

 Επιπροσθέτως, εκτεταμένο πρόλογο με θαυμάσιες αναφορές αγίων Ιεραρχών για το υπέρλογο μυστήριο, κομίζει στο βιβλίο ο Ιερομόναχος π. Αθανάσιος Σιμωνοπετρίτης, Υμνογράφος της Αγίας Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας μας.

 Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνό, ο οποίος, παρά το βεβαρημένο πρόγραμμά του και, διατρέχοντας σήμερα πολλά χιλιόμετρα, μας τιμά απόψε με την παρουσία του.

 Ευχαριστούμε εγκάρδια την κυρία Καντάνη, για αυτή την προσφορά της, και της ευχόμαστε το πόνημά της να είναι καλοτάξιδο»!

Την κυρία Θεοδώρα Τσίγκα διαδέχθηκε στο μικρόφωνο η κυρία Γεωργία Βουλδή, μουσικός και αγιογράφος. Αναφέρθηκε στην επιμελημένη εικονογράφηση που κοσμεί το παρουσιαζόμενο βιβλίο. Απόσπασμα από την ομιλία της κυρίας Βουλδή ακολουθεί:

 «Με την Σταυρούλα Κάτσου - Καντάνη γνωριζόμαστε πολλά χρόνια. Στο διάστημα που ήμουν δασκάλα στο τμήμα Αγιογραφίας, στο Εικαστικό Εργαστήρι του Δήμου Αγρινίου είχα μαθήτρια και τη Σταυρούλα, όπου διέκρινα την κλήση της στη ζωγραφική αλλά και το ενδιαφέρον της να γνωρίσει την τέχνη της εικονογράφησης. Η ζωγραφική διαφέρει από την Αγιογραφία.

 Συγκεκριμένα: Η Αγιογραφία μεταμορφώνει το φυσικό σχήμα και το χρώμα των όντων για να πετύχει την πνευματική έκφραση της Αγιότητας. Ο Αγιογράφος σέβεται τα φυσικά χαρακτηριστικά του Αγίου, όμως ζωγραφίζει όλα τα μέλη με τέτοιον τρόπο ώστε να προβάλλει ο εσωτερικός αγιασμένος άνθρωπος και να υποχωρεί η φωτογραφική φυσική παρουσία. Η εικόνα είναι η φανέρωση της χάρης με εικαστικά μέσα. Στο βιβλίο της η συγγραφέας Σταυρούλα Κάτσου - Καντάνη χρησιμοποιεί και την ζωγραφική και την Αγιογραφία».

Τρίτη εισηγήτρια στην βιβλιοπαρουσίαση ήταν η κυρία Χρυσούλα Σπυρέλη, φιλόλογος, διδάκτωρ της Νεοελληνικής λογοτεχνίας και καταξιωμένη συγγραφέας η ίδια. Στην ομιλία της «προέκτεινε» τις δράσεις με τις οποίες μπορούν να ασχοληθούν δημιουργικά μικροί αλλά και μεγαλύτεροι ηλικιακά αναγνώστες του βιβλίου, εστιάστηκε στην αναγνωστική προσέγγιση και στις αντίστοιχες στρατηγικές που θα προσανατολίσουν σταδιακά, παιδιά και εφήβους, σε μια πιο επαρκή ανάγνωση.

 Συγκεκριμένα στην ομιλία της είπε τα παρακάτω:

 «Ταξιδεύοντας με έναν Άγγελο στη Θεία Λειτουργία», είναι ο τίτλος ενός αξιοπρόσεκτου βιβλίου που μιλάει στα παιδιά για τη Θεία Λειτουργία στον ορθόδοξο ιερό ναό. Διαβάσαμε και θαυμάσαμε το περιεχόμενο του εξαιρετικού αυτού έργου της Σταυρούλας Κάτσου - Καντάνη. Εξαρχής δίνει την αίσθηση ότι προσομοιάζει με μια γραπτή διδασκαλία την οποία ανά πάσα στιγμή την φανταζόμαστε και προφορική, μέσα στη σχολική τάξη ή στο κατηχητικό σχολείο της Εκκλησίας, και φυσικά δεν εξαντλείται σε 1 - 2 διδακτικές ώρες.

 Σε αυτό συντελεί και η δομή του βιβλίου αλλά και η διάταξη των κειμένων που είναι άριστα οργανωμένη σε ενότητες με προμετωπίδα στην κάθε μια. Το κυριότερο είναι ότι πλαισιώνονται με συναφούς περιεχομένου έγχρωμες φωτογραφίες έργων τέχνης της συγγραφέως του βιβλίου. Σημειωτέον ότι η εικονογράφηση και τα χρώματα εξυπηρετούν όχι μόνο αισθητικούς λόγους αλλά και παιδαγωγικούς σκοπούς, (όπως τη διαφοροποιημένη διδασκαλία κλπ.), αφού πρόκειται για μια «μη λεκτική επικοινωνιακή προσέγγιση» που παράλληλα ενισχύει το νόημα του κειμένου.

 Αν υποθέσουμε ότι για την ώρα της φιλαναγνωσίας στο σχολείο έχουμε αυτό το βιβλίο. Είναι απαραίτητο να σχεδιάσουμε την διδασκαλία ή μάλλον την αναγνωστική πορεία των μαθητών στο περιεχόμενό του.

 Βήμα 1ο. Ανάγνωση - Ακρόαση & Ανταπόκριση. Επιλέγουμε κατά περίπτωση: σιωπηλή ή φωναχτή, ατομική ή ομαδική, μοναχική ή δημόσια ανάγνωση. Δανείζομαι από το μάθημα της λογοτεχνίας την μέθοδο προσέγγισης του κειμένου, άλλωστε ο λυρισμός, ο ρυθμός και η μελωδία είναι δεδομένη στα εκκλησιαστικά κείμενα, το πλήθος των όποιων είναι υψηλή λογοτεχνία.

 Ο πρωταρχικός σκοπός της ανάγνωσης στοχεύει στην ανάπτυξη της ικανότητας να διαβάζουμε και να απολαμβάνουμε το κείμενο που διαβάζουμε. Λαμβάνουμε υπόψη, ως εκπαιδευτικοί, ότι το αναγνωστικό γεγονός δεν λειτουργεί για όλους τους αναγνώστες με τον ίδιο τρόπο, αλλά εξαρτάται από την «εκλεκτική προσοχή» του καθενός. Η εν λόγω επιλεκτική διαδικασία οδηγεί τον αναγνώστη να εστιάσει σε συγκεκριμένα στοιχεία, σύμφωνα με τις εμπειρίες του, αποκλείοντας κάποια άλλα και να καθορίσει, έτσι, το είδος της ανταπόκρισης ή της στάσης που ο ίδιος θα υιοθετήσει απέναντι στο κείμενο.

 Με δεδομένο ότι «η ποίηση και η ποιητικότητα της εκκλησιαστικής υμνογραφίας διδάσκει τον θεολογικά υψηλό πλούτο της ορθοδόξου διδασκαλίας σε γραμματισμένους και αγράμματους» αναμένουμε ότι η προσωπική ανταπόκριση - συνεισφορά του αναγνώστη - μαθητή στο κείμενο αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τη διδακτική προσέγγισή του κατά την ώρα της διδασκαλίας.

 Βήμα 2ο. Από τη Δημιουργική Ανάγνωση στη Γραφή! Προτείνουμε λοιπόν μια δοκιμασμένη διαδρομή και ελπίζουμε να δώσει ιδέες πώς να προσεγγιστεί το κείμενο από τα παιδιά μιας σχολικής τάξης που χωρίζονται σε ομάδες (3 - 5 άτομα περίπου) και όχι μόνο. Αρχίζουμε από το αυτονόητο παρακείμενο: τίτλος, εξώφυλλο και οπισθόφυλλο.

 «Ήταν Κυριακή και βρισκόμουν στον ναό κατά την ώρα της Θείας Λειτουργίας, όταν έζησα κάτι ξεχωριστά θαυμαστό. Καθώς στεκόμουν στο στασίδι μου, ένας Άγγελος από αυτούς που είναι αγιογραφημένοι στον τρούλο, άρχισε να κινεί ελαφρά τις φτερούγες του. «Νυστάζω» σκέφτηκα «κι άρχισα να βλέπω όνειρα!»

 Σε δευτερόλεπτα, ο Άγγελος με τα μεγάλα του φτερά, στάθηκε δίπλα μου. Έκπληκτη έμεινα να τον κοιτώ όταν εκείνος, με τη γλυκιά φωνή του, άρχισε να μου εξηγεί τι συμβαίνει αυτές τις ιερές στιγμές, τις στιγμές της Θείας Λειτουργίας! Έζησα μαζί του το πιο σπουδαίο ταξίδι και δε θα το ξεχάσω ποτέ. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 Το κάθε μέλος της ομάδας καλείται να διαβάσει σιωπηλά το κείμενο και υπογραμμίζει όλες τις φράσεις που περιέχουν εικόνες με τον Άγγελο και αξιοποιούν παράλληλα και την εικονογραφική αναπαράσταση των Αγγέλων που βλέπουν στο εξώφυλλο και στο οπισθόφυλλο. Ύστερα όλα τα μέλη της ομάδας συζητούν χαμηλόφωνα για τον Άγγελο του κειμένου, αλληλοσυμπληρώνοντας τις επισημάνσεις τους με δικά τους λόγια.

 Μια - μια τις φράσεις που προσθέτουν στη λέξη Άγγελος, τις μεταφέρουν στο φύλλο εργασίας με όποια μικροαλλαγή επιλέξουν (αν επιλέξουν) και με όποια σειρά αποφασίσουν. Δίνεται η δυνατότητα να αναδείξει ο καθένας την αξία της λέξης, αλλά και να αξιοποιήσει τους συνειρμούς του, καθώς αντιλαμβανόμαστε ότι η λέξη αρχίζει να δημιουργεί νέες σχέσεις με το λεκτικό περιβάλλον που δημιουργούμε.

 Με μικροδιορθώσεις υπαγορεύουν με τη σειρά στην/στον γραμματέα της ομάδας τους 2 από τις φράσεις που δημιούργησαν, για να πάρει μορφή το ομαδικό κείμενο. Στο τέλος γράφουν όλοι τα μικρά τους ονόματα και το αρχικό του επωνύμου, κάτω από το ομαδικό κείμενο που προέκυψε, στο κοινό δηλ. φύλλο.

 Ακολουθεί η ομαδική παρουσίαση στην ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ. Σημαντική στιγμή για το κάθε παιδί χωριστά, αφού εκτός από τον δικό του «Άγγελο», πλουτίζει τη φαντασία του και με τους αγγέλους των άλλων. Εμπεδώνει επίσης τη μορφή του κεντρικού «προσώπου» που εικονίζεται, μόλις ανοίξει το βιβλίο στην πρώτη κιόλας σελίδα. Εκεί θα προσέξουν πάλι τον Άγγελο να κατεβαίνει και να στέκεται δίπλα σε ένα μικρό παιδί που τον καλεί να ταξιδέψει μαζί του στη Θεία Λειτουργία. (θα αντιληφθούν έτσι την έννοια και το ρόλο του αφηγητή).

 Ήδη η εικονογράφηση του βιβλίου ανοίγει το δρόμο για να περιδιαβούν τις σελίδες του και να απολαύσουν το αναγνωστικό ταξίδι που τους υπόσχεται ο τίτλος. Στο σημείο αυτό αξίζει να ξεφυλλίσουν όλο το βιβλίο και να απαντήσουν στην εξής ερώτηση:

 ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΞΕΦΥΛΛΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΣΑΣ

 1. Σε ποιες σελίδες εικονίζεται ολόσωμη η μορφή του Αγγέλου;

 2. Σε ποιες σελίδες εικονίζονται οι αγγελικές φτερούγες;

 3. Προσέξτε τη λέξη Χερου - βίμ που αναγράφεται με κόκκινα γράμματα και συνοδεύει την εικόνα της τελευταίας σελίδας του βιβλίου. Να αναζητήσετε το νόημά της στο Γλωσσάρι σελίδα 139.

 4. Μήπως γνωρίζετε ποιον λέμε Χερουβικό Ύμνο; Ανοίξτε πάλι το Γλωσσάρι σελ. 139. Μόλις το διαβάσετε θα κλείσουμε με μια ωραία μελωδία και θα συνεχίσουμε την ανάγνωση στο επόμενο μάθημα.

 Ευελπιστούμε ότι η εικόνα του αγγέλου θα λειτουργήσει ως κίνητρο για το αναγνωστικό ταξίδι… Άλλωστε η σύνδεση του βιβλίου με ψηφιακό υλικό (cd με αφήγηση, ευχές της και ύμνους με παιδική χορωδία) δίνει τη δυνατότητα να αξιοποιηθεί για επιπλέον δραστηριότητες διακαλλιτεχνικές και βιωματικές που είναι οι πιο ευχάριστες και παράλληλα δημιουργικές.

 Στο τέλος του βιβλίου έξι προτεινόμενες μικροδραστηριότητες, από τη συγγραφέα του βιβλίου, με τον γενικό τίτλο «Δημιουργικές Εργασίες» (σελ. 124 - 131) είναι εξαιρετικά προσεγμένες και ελκυστικές. Επίσης και το Γλωσσάρι που παρατίθεται κατά αλφαβητική σειρά στις τελευταίες σελίδες είναι υποδειγματικό και πολύ λειτουργικό».

Μετά την κυρία Σπυρέλη μίλησε για το βιβλίο της η συγγραφέας κυρία Σταυρούλα Κάτσου - Καντάνη.

 «Σεβασμιώτατε, σεβαστοί πατέρες, κυρία Αντιδήμαρχε Παιδείας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, κύριε Αντιδήμαρχε των Διοικητικών υπηρεσιών του Δήμου, κυρίες και κύριοι,

 Με τη Χάρη του Τριαδικού μας Θεού συγκεντρωθήκαμε απόψε να μιλήσουμε και να κατευοδώσουμε σε καρποφόρο, εντός των καρδιών, ταξίδι, το νέο βιβλίο «Ταξιδεύοντας με έναν Άγγελο στη Θεία Λειτουργία».

 Είμαι ιδιαίτερα συγκινημένη από την αγάπη σας, την οποία υποδηλώνει η αποψινή παρουσία σας εδώ. Μια παρουσία ζεστή που όμως στο βάθος της θα πρέπει να είναι παρουσία όχι για το πρόσωπό μου αλλά για το Ιερό κείμενο και για το πανίερο γεγονός της Θείας Λειτουργίας.

 Αυτό που δεν μπορεί να συλλάβει ο νους και που όμως η χοϊκή, χωμάτινη φύση και ύπαρξή μας, ζει και γεύεται.

 Ο τίτλος: «Ταξιδεύοντας με έναν Άγγελο….». Ποιος δεν αγαπά τους Αγγέλους και ποιος δεν θα επιθυμούσε να ταξιδέψει μαζί τους. Και στο οπισθόφυλλο αναγράφεται πως περιέχει όλη την Θ. Λειτουργία του Αγ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου, που σήμερα, τιμούμε τη μνήμη του, ενώ βρισκόμαστε στον απόηχο της εορτής των Αγγέλων, Των Ταξιαρχών… Ημέρες ξεχωριστές για την Εκκλησία μας και έχοντας αυτές τις εορτές κατά νου, θέλησα σήμερα, να κάνουμε αυτή τη παρουσίαση του βιβλίου στην αγάπη σας, αφού αυτά ο Άγγελος και το κείμενο του Αγ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη συγγραφή του!

 «Πάσχα θα κάνω πάλι σήμερα

 Και είναι η λαχτάρα μου μεγάλη

 Πάσχα θα κάνω πάλι σήμερα

 Γιατί θα κοινωνήσω πάλι….»

 Πόσο όμορφα ηχούν τα λόγια του ποιητή Γεωργίου Βερίτη στα αυτιά μας! Όταν ήμουν παιδί και έφηβη ακόμη, δεν γνώριζα την ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως. Τα ποιητικά αυτά λόγια ήταν για μένα κάτι σαν την Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως, τροφοδοτούσαν τη λαχτάρα για μυστική ένωση με Εκείνον.

 Θεία Λειτουργία ίσον Πάσχα, γιατί όταν επιτελεί το έργο της η Θεία Λειτουργία, που είναι η κοινωνία των πιστών, ζούμε ένα διαρκές Πάσχα.

Νιώθω την ανάγκη να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στον Τριαδικό Θεό που, μέσα από την πλήρη αναξιότητά μου, με βοήθησε, μου κέντρισε τη σκέψη και με οδήγησε αυτά που διάβασα, αυτά που άγγιξαν και συγκίνησαν την καρδιά μου, αυτά που θα ευχόμουν να μπορούσα έστω στο ελάχιστο να ζήσω, να τα μοιραστώ με τρόπο όσο πιο απλό μπορούσα ώστε να γίνουν σιγά σιγά κτήμα και βίωμα των μικρών Ορθόδοξων Χριστιανών, των παιδιών μας.

 Προσέχετε μη καταφρονήσητε ένα των μικρών τούτων· διότι σας λέγω ότι οι άγγελοι αυτών εν τοις ουρανοίς διαπαντός βλέπουσι το πρόσωπον του Πατρός μου του εν ουρανοίς. Ματθ. 18:11

 Τα παιδιά και οι Άγγελοί τους βλέπουν τον ουράνιο Πατέρα. Τα παιδιά συνομιλούν με τους Αγγέλους και το παιδί του συγκεκριμένου βιβλίου συνομιλεί με έναν Άγγελο. Ο Άγγελος κάνει αυτό που συνήθως δεν κάνουμε εμείς οι μεγάλοι!

 Σήμερα για όλα προλαβαίνει μια οικογένεια να μιλήσει στα παιδιά της. Για όλα τα προετοιμάζει, μαθήματα, αθλοπαιδιές, γλώσσες, κάθε είδους διαγωνισμούς, ρομποτική… Τα συζητά για τα πάντα. Να είναι ενημερωμένα, να έχουν άποψη. Για τη Θ. Λειτουργία; Για πολλούς είναι μια απλή συνήθεια. Μια τυπική υποχρέωση.

 Η ανάγκη, και μάλιστα πρώτιστη, για να καταφέρουμε να σταθούμε στην παρούσα ζωή και, ψηλαφώντας, απλά και μόνο ψηλαφώντας την αιώνια ζωή μέσα από τη Θεία Λειτουργία να αγωνιστούμε να κερδίσουμε και την ουράνια; Πόσο μας διακατέχει αγωνία γι’ αυτήν;

 Για όλα προλαβαίνει η σύγχρονη οικογένεια και μητέρα. Για φαγητά και γλυκά πολύπλοκα, γκουρμέ που εντυπωσιάζουν και τέρπουν τόσο εφήμερα την σύντομη επίγεια ζωή μας….

 Δεν θα σας κουράσω. Μόνο λίγες σκέψεις θέλω να καταθέσω στην αγάπη σας.

 Κάποιες φορές συνέλαβα τον εαυτό μου ως μητέρα να ξυπνώ τα παιδιά μου το πρωί και να τους ζητώ να ετοιμαστούν εκείνη την ώρα, βιαστικά, να εκκλησιαστούμε για την εορτή της ημέρας χωρίς καμιά αναφορά από την προηγούμενη. Αναφέρομαι κυρίως στους θερινούς μήνες που, λόγω των διακοπών, μπορούμε να εκκλησιαζόμαστε σε μεγάλες εορτές και εκτός της Ημέρας της Κυριακής. Κι εκείνα, ίσως κοιμισμένα αργά το βράδυ, ταλαιπωρημένα, να δυσκολεύονταν να σηκωθούν.

 Αν, ως εκπαιδευτικός και κατηχήτρια, τα είχα προετοιμάσει από την προηγούμενη, αν είχαμε ζυμώσει μαζί το πρόσφορο, αν τα είχα βάλει να γράψουν εκείνα τα ονόματα των ζώντων και των κεκοιμημένων για μνημόνευση, όπως έκανε ο μακαριστός πατέρας μου, πόσο διαφορετικά θα ένιωθαν. Αν είχαμε μιλήσει αποβραδίς για το Αποστολικό ανάγνωσμα και για το Ευαγγέλιο της επόμενης ημέρας…

 Με διαφορετική λαχτάρα θα ξεκινούσαν για τη Θεία Λειτουργία. Όχι ως θεατές αλλά, συμμετέχοντας τα ίδια, ζώντας αυτό το κομμάτι της Βασιλείας του Θεού που φανερώνεται στη γη.

 Πριν λίγα χρόνια, παραμονή της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως βρέθηκα σε μια από τις ενορίες της περιοχής μας λίγο πριν τον εσπερινό. Έμεινα έκπληκτη! Δεν είχε χτυπήσει ακόμη η καμπάνα και είδα οικογένειες, μητέρες να έρχονται στο ναό με τα παιδιά τους. Παιδιά ζωντανά, χαρούμενα, ευλογημένα! Κρατούσαν στα χέρια το πρόσφορο, κρατούσαν στα χέρια, στην αγκαλιά, λουλούδια για τον Σταυρό του Χριστού! Τι όμορφη εικόνα! Από τον Εσπερινό είχε ξεκινήσει η γιορτή. Δε σηκώθηκαν ξαφνικά την Κυριακή το πρωί και με φωνές και άγχος άντε…. να ξεκινήσουμε για την εκκλησία. Κι έμειναν στον Εσπερινό και ντύθηκαν ιερόπαιδα και ανέβηκαν στο ψαλτήρι και έψαλαν.

 Όλα θέλουν την προετοιμασία τους. Αλλά για να γίνει η προετοιμασία χρειάζεται η αγάπη. Η αγάπη της καιόμενης καρδίας για τον Χριστό. Μόνο έτσι θα ανάψει η φλόγα στα παιδιά μας. Αν πρώτα ανάψει μέσα μας και αν εμείς γίνουμε θυσία, θα διατηρηθεί αυτή η φλόγα.

 Πολλές φορές προβληματίστηκα πώς θα μπορέσουμε με τρόπο προσιτό να μιλήσουμε στα παιδιά μας για τη Θεία Λειτουργία και πώς θα τους εμπνεύσουμε την αγάπη γι’ αυτήν. Για πολλά χρόνια είχα την αυταπάτη πως οι μαθητές μου εκκλησιάζονται. Οι μαθητές του σχολείου στο οποίο υπηρετούσα ανήκαν σε δύο ενορίες. Εκκλησιαζόμουν στη μία από αυτές, πάντα στην ίδια. Επειδή δεν έβλεπα πολλούς από τους μαθητές στον ναό σκεφτόμουν πως σίγουρα εκκλησιάζονται στον άλλο ναό που ήταν και πιο μεγάλος και κεντρικός ώσπου, μια Κυριακή, ίσως λόγω κάποιου μνημόσυνου, εκκλησιάστηκα κι εγώ στην άλλη ενορία. Τότε βρέθηκα προ εκπλήξεως. Οι μαθητές που βρίσκονταν στον ναό ήταν ελάχιστοι. Λυπήθηκα, προβληματίστηκα, άρχισε να με απασχολεί πιο έντονα το πώς θα μπορέσω να μιλήσω, να δώσω στα παιδιά τη Θεία Λειτουργία. Αναρωτιόμουν αλλά απάντηση πουθενά.

 Πάντα αγαπούσα το βιβλίο και ιδιαίτερα τη Λογοτεχνία. Σιγά σιγά μπήκα επίσημα και στο έργο της συγγραφής. Άρχισαν δειλά δειλά να εκδίδονται κάποιες παιδικές Ιστορίες μου για παιδιά, καθώς και Παραμύθια και Μυθιστορήματα. Εννοείται πως η χαρά μου ήταν μεγάλη.

 Ήταν καλοκαίρι και βρισκόμουν στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, την Καλαμάτα. Κάποια στιγμή έρχεται η μητέρα μου με το τηλέφωνο στο χέρι και μου λέει: Πάρτο! σε ζητά ο π. Γεώργιος. Ο π. Γεώργιος ήταν Αρχιμανδρίτης, φίλος του πατέρα μου, αφού με ρώτησε τι κάνω, τι κάνει η οικογένειά μου κι αφού με επαίνεσε για τη δράση μου σχετικά με τη συγγραφή βιβλίων κυρίως για παιδιά, έσπειρε θα έλεγα τον σπόρο:

 «Κοίταξε να δεις» μου είπε «καλά τα παραμύθια και οι ιστορίες αλλά, σε παρακαλώ, γράψε και κάτι πιο εκκλησιαστικό, να ωφεληθούν τα παιδιά μας!»

 Αυτή η προτροπή του π. Γεωργίου δούλευε μέσα μου για χρόνια. Και ναι, ήταν Κυριακή και βρισκόμουν στον Ναό, στη Θεία Λειτουργία...Και έτσι, για λίγο, σκέφτηκα πως είμαι ένα παιδί… στον ναό… Δεν καταλαβαίνω….

 Κι ένας Άγγελος από τον τρούλο βλέπει που δυσκολεύομαι και ζωντανεύει, κινεί τις φτερούγες του, αφήνει τον τρούλο και στέκεται δίπλα μου… και αρχίζει να μου εξηγεί…

 Γύρισα στο σπίτι και είπα στον σύζυγό μου: Σήμερα έχω ξεχωριστή χαρά. Βρήκα τον τρόπο με τον οποίο θα γράψω, με τη Χάρη του Θεού, τη Θεία Λειτουργία για τα παιδιά.

 Πέρασαν αρκετά χρόνια. Δεν ήταν εύκολο. Οικογένεια, σχολείο, άπειρα πράγματα να περνούν από τα χέρια σου. Χρειάστηκε πίστη σε αυτό που είχα οραματιστεί, επιμονή, υπομονή…

 Αρκετές φορές αναρωτήθηκα μήπως όλο αυτό δεν έχει νόημα, μήπως πέσει στο κενό; Τότε, στη σκέψη μου, ερχόταν μια εικόνα:

 Φανταζόμουν ένα παιδικό πρόσωπο, χωμένο στο βιβλίο της θείας Λειτουργίας που ετοίμαζα, να διαβάζει, να χαίρεται και να ρουφά κάθε του λέξη.

 Οι δυσκολίες και οι πειρασμοί κάποιες φορές στο διάστημα της προετοιμασίας του βιβλίου ήταν έντονες. Αρκετές φορές παρακαλούσα τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο: «Πάτερ μου, δικό σου είναι το βιβλίο. Αν θέλεις εσύ, βοήθησε να ολοκληρωθεί, να το δούμε τυπωμένο!»

 Κάποια στιγμή το κείμενο ολοκληρώθηκε. Το βιβλίο όμως χρειαζόταν και εικονογράφηση μιας και απευθύνεται και στην παιδική ηλικία. Δεν είχα ποτέ σκεφτεί πως θα ασχοληθώ με την εικονογράφησή του. Ζήτησα σε δυο πολύ αξιόλογες και ταλαντούχους εικονογράφους που γνωρίζουν πολύ καλά και την τέχνη της Αγιογραφίας να αναλάβουν την εικονογράφηση του βιβλίου. Λόγω άλλων υποχρεώσεων δεν ανέλαβαν το έργο. Ήμουν πολύ προβληματισμένη. Ήθελα να βγει κάτι φωτεινό με όχι αυστηρές γραμμές, κάτι που να το ξεφυλλίζουν παιδιά και έφηβοι και να χαίρονται. Ήταν βραδάκι, όταν πήρα τα πινέλα μου και τις σκόνες αγιογραφίας και ξεκίνησα. Είπα θα δοκιμάσω να ζωγραφίσω ένα προσφοράκι, κι αν βγει καλό, θα συνεχίσω. Το προσφοράκι βγήκε όμορφο και ανασκουμπώθηκα. Με τη Χάρη του Θεού ολοκληρώθηκε και αυτό το κομμάτι.

 Ο Ψηφιακός Δίσκος που το συνοδεύει ολοκληρώνει το έργο. Έτσι, εκτός από την τέρψη και το ταξίδι της ανάγνωσης, την απόλαυση από τη θέαση της εικόνας δηλ. το εικαστικό μέρος, το εν λόγω βιβλίο μάς προσφέρει και το ακουστικό μέρος όπου μπορεί είτε μεγάλος στην ηλικία είτε μικρός είναι κάποιος να απολαύσει τη διήγηση αλλά και τους ύμνους της Θείας Λειτουργίας που αποδίδονται από παιδιά και εφήβους, δημιουργώντας μας την αίσθηση πως βρισκόμαστε στον ναό κατά την ώρα της τέλεσης της Θείας Λειτουργίας.

 Και να που εδώ και καιρό το κρατάμε στα χέρια μας. Εκ πρώτης όψεως, είναι για παιδιά, μα θα τολμήσω να πω πως είναι για όλους μας. Για όλη την οικογένεια. Όλοι κάτι έχουμε να πάρουμε.

 Εκείνο που θέλω να πω είναι πως αυτά που έγραψα δεν είναι δικά μου. Διαβάζοντας και αναζητώντας το βαθύτερο νόημα της Θείας Λειτουργίας τα βρήκα διάσπαρτα σε διάφορες πηγές. Το μόνο που έκανα ήταν να αφιερώσω από τον χρόνο μου και να τα συνθέσω με τέτοιο τρόπο, πάντα όμως με σεβασμό και με οδηγό το ιερό κείμενο της Θείας Λειτουργίας, έτσι ώστε να μπορούν να ωφεληθούν τα παιδιά.

 Διαβάζοντας και συνθέτοντας, θα καταθέσω στην αγάπη σας, πρώτα βοηθήθηκα εγώ. Αν όχι στο να αγγίξω ελάχιστα το μυστήριο της Θείας Λειτουργίας, σίγουρα ωφελήθηκα, στο να γεμίσω το χρόνο της ζωής μου με το ιερό κείμενό της και τα σημαίνοντά της. Μάλιστα, δε σας κρύβω, η ενασχόλησή μου με τη Θεία Λειτουργία, συνέπεσε με μια δύσκολη περίοδο της ζωής μου. Ε, αυτή τη δύσκολη περίοδο η Θεία Λειτουργία με κράτησε, με πήρε από το χέρι, με στήριξε, με έβγαλε και εξακολουθεί να με βγάζει από διάφορες δυσκολίες που βιώνει ο σύγχρονος κόσμος και άνθρωπος. Να μη σας κουράσω άλλο. Τελειώνοντας θέλω να ευχαριστήσω από τη θέση αυτή:

Tις εκδόσεις «Μελωδός» για την εμπιστοσύνη που έδειξαν στο πρόσωπό μου και για την αγάπη με την οποία αγκάλιασαν το κείμενο «Ταξιδεύοντας με έναν Άγγελο στη Θεία Λειτουργία». Ξεχωριστά να ευχαριστήσω τον π. Αναστάσιο Καντάνη που είναι η ψυχή των Εκδόσεων.

Tους γονείς μου, που ποτέ δεν έλειψαν από τη Θεία Λειτουργία και που πάντα είχαν την αγάπη και τη φροντίδα να μας καθοδηγούν και να μας παροτρύνουν να συμμετέχουμε σ’ αυτήν, ως το κορυφαίο γεγονός του επαναλαμβανόμενου εβδομαδιαίου κύκλου, της ζωής μας

Tον σύζυγό μου Κωνσταντίνο Καντάνη για την συμπαράστασή του όλα τα χρόνια της συγγραφής, τις συμβουλές και υποδείξεις του. Ιδιαίτερα θέλω να τον ευχαριστήσω γιατί είναι αυτός που σχεδίασε και επιμελήθηκε τον Ψηφιακό Δίσκο.

 Επίσης θέλω να ευχαριστήσω τον πνευματικό μου, πολυσέβαστο π. Γρηγόριο Παπακωστόπουλο, στον οποίο εμπιστεύτηκα πριν κάποια χρόνια το κείμενο και ο οποίος με αγάπη αγκάλιασε αυτή μου την προσπάθεια, με ενεθάρρυνε και με βοήθησε στην πορεία ώστε να προβούμε στη σημερινή έκδοση του βιβλίου. Επίσης να τον ευχαριστήσω και για την συμμετοχή του στην εγγραφή του Ψηφιακού Δίσκου αφού είναι αυτός τον οποίον ακούμε να απευθύνει τις εκφωνήσεις του ιερέως.

 Να ευχαριστήσω και τους μικρούς ψαλμωδούς του Ψηφιακού Δίσκου που αφιέρωσαν αρκετό από τον πολύτιμο χρόνο τους και με τις υπέροχες φωνές τους αποδίδουν τους ύμνους της Θείας Λειτουργίας και μας ανεβάζουν στον ουρανό.

 Ιδιαιτέρως ευχαριστώ τις εκλεκτές ομιλήτριες και συναδέλφους μου, κ. Θεοδώρα Τσίγκα, κ. Χρυσούλα Σπυρέλη, κ. Γεωργία Βουλδή, για τον κόπο που έκαναν να μελετήσουν το βιβλίο και μας ταξιδέψουν στη Θεία Λειτουργία, μέσα από τον υπέροχο λόγο τους, γεγονός που φανερώνει την ιδιαίτερη αγάπη τους στο παιδί, στο βιβλίο, στην Θεολογία και την ίδια τη Μητέρα μας Εκκλησία.

 Επιπροσθέτως να ευχαριστήσω την κ. Δήμητρα Γώγουλου για τον άψογο συντονισμό της εκδήλωσης

 Ευχαριστώ την Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας καθώς και τον Δήμο Αγρινίου που συνδιοργάνωσαν την εκδήλωση.

 Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλω στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνό γιατί, παρά το βεβαρημένο πρόγραμμά του, διατρέχοντας πολλά χιλιόμετρα σήμερα, μας έκανε την ιδιαίτερη τιμή να παρευρίσκεται στην αποψινή εκδήλωση.

 Δεν μπορώ να μην αναφέρω ξεχωριστές ευχαριστίες στην Αντιδήμαρχο Παιδείας και Πολιτισμού του Δήμου Αγρινίου κ. Μαρία Παπαγεωργίου, για την ολοπρόθυμη και πολυποίκιλη στήριξή της, στην οργάνωση και το στήσιμο της όλης εκδήλωσης.

 Τέλος, ευχαριστώ και όλους εσάς που με τιμήσατε με την αποψινή σας παρουσία.

 Παρακαλώ τον Θεό, αυτό το μικρό πόνημα, να βοηθήσει τους μικρούς μας φίλους, τις οικογένειές τους, όλους μας!

 Ακούγοντας τα λόγια του ιερέως: Η Χάρις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και η αγάπη του θεού και Πατρός και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων ημών... Να νιώθουμε βαθιά ευεργετημένοι, πραγματικά παιδιά του Θεού, και να βιώνουμε την παρουσία Του στη ζωή μας, καθώς και την ενότητα του ενός και μοναδικού Σώματός Του, του οποίου είμαστε πολύτιμα μέλη.

 Ευλογητός ο Θεός… Εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα. Καλή Σαρακοστή! Σας ευχαριστώ.

 Επιτρέψτε μου να σας διαβάσω ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο».

(Η συγγραφέας διάβασε παραγράφους από τις σελίδες 111 & 112 του βιβλίου της).

 Τελευταίος πήρε τον λόγο ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης κ. Δαμασκηνός, ο οποίος έκλεισε και την εκδήλωση με μία ομιλία συνταυτισμένη με το θέμα του βιβλίου την Θεία Λειτουργία. Μίλησε με λόγια «σταράτα», ρεαλιστικά, για τον σύγχρονο Έλληνα πιστό, για την πολλές φορές ανύπαρκτη Χριστιανική κατήχηση των παιδιών αλλά και για τους ίδιους τους κατηχητές. Τόνισε την προσπάθειά του για καλύτερο συντονισμό της κατήχησης των μαθητών και των κατηχητών τους. Στην 18λεπτη από καρδιάς ομιλία του, χωρίς γραφτό κείμενο ή σημειώσεις, είπε τα παρακάτω μεστά λόγια:

 «Σε κάθε Θεία Λειτουργία ο ιερεύς επισφραγίζει με το «δι’ ευχών» το μυστήριο που τελέστηκε. Καλούμε λοιπόν κι εγώ σήμερα να πω ένα άλλο «δι’ ευχών», σε αυτή την εκδήλωση. Κατ’ αρχήν κυρία Σταυρούλα να σας μεταφέρω την αύρα; Την ομορφιά; Της πόλης της Καλαμάτας, δεν ήξερα ότι κατάγεστε από εκεί, ότι έχετε γεννηθεί εκεί. Όντως είναι μια όμορφη πόλη, είναι η δεύτερη φορά που την επισκέφθηκα χθες και είχα την ευκαιρία να λειτουργήσω στον Ναό που φαντάζομαι κι εσείς αγαπάτε, την Παναγία την Υπαπαντή με την αφορμή των ονομαστηρίων του Αγίου ποιμενάρχου Μητροπολίτου Μεσσηνίας Χρυσοστόμου. Και ήρθα πράγματι με μοναδικό σκοπό να παραστώ σ’ αυτή την εκδήλωση. Έχω την αίσθηση ότι μου προσφέρατε το βιβλίο στην πρώτη συνάντηση όταν δεχόμουν τις ευχές το βράδυ της ενθρονίσεως στην πόλη του Αγρινίου αν θυμάμαι καλά και μέσα σε εκείνο τον κυκεώνα των γνωριμιών, των προσφορών, κράτησα το βιβλίο στα χέρια μου με πολύ συγκίνηση και θα μου επιτρέψετε να σας πω γιατί. Αισθάνομαι ότι είμαστε συνοδοιπόροι στον ίδιο δρόμο. Και θα εξηγήσω γιατί. Όντως είχα πάντοτε αγωνία για δύο πράγματα. Για την κατήχηση και για την συμμετοχή των πιστών στην Θεία Λατρεία. Και αυτή η αγωνία μου με οδήγησε να συγκροτήσω μία ομάδα συγγραφική η οποία απαρτίζονταν από έναν θεολόγο, από μία παιδαγωγό, από μία ικανή εικονογράφο και με την Χάρη του Θεού και την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δημητριάδος κυρίου Ιγνατίου εκδώσαμε την πρώτη επτάτομη συγγραφική εργασία για τα παιδιά και τους καθηγητές των τριών πρώτων κατηχητικών βαθμίδων. Υπήρξαν στο παρελθόν καθηγητικές πρωτοβουλίες πολύ σημαντικές, αλλά νομίζω ότι απουσίαζε από τον εκκλησιαστικό χώρο μία σύγχρονη και ολοκληρωμένη κατηχητική προσπάθεια. Ξεκινήσαμε από την προσχολική ηλικία, στην συνέχεια τρεις τόμους για την πρώτη ηλικιακή βαθμίδα των τριών τάξεων του Δημοτικού και ολοκληρώθηκε το έργο με άλλους τρεις τόμους για τις τρεις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού. Αυτό όμως που ήταν όντως θα λέγαμε το πρωτοποριακό ήταν ότι τα κατηχητικά βοηθήματα του παρελθόντος αφορούσαν τον κατηχητή, ενώ εμείς κάναμε αυτό που σκέφθηκε η κυρία Σταυρούλα, γι’ αυτό σας είπα ότι συναντώμεθα σε κοινούς δρόμους. Θελήσαμε να εκδώσουμε το βιβλίο και για το παιδί. Και μάλιστα με έναν τρόπο που το βιβλίο αυτό να μην καταστρέφεται όπως αυτό εύκολα, αλλά να εισέρχεται μέσα στην οικογένεια. Γι’ αυτό λοιπόν με πολύ συγκίνηση μπορώ να κατανοήσω απόλυτα τον κόπο σας, την προσπάθειά σας, την εργασία σας, την αγωνία σας και κατά την διάρκεια της συγγραφής αλλά και τώρα για την πορεία αυτού του βιβλίου.

 Το δεύτερο που θέλω να μοιραστώ μαζί σας είναι ότι δεν θέλω να σχολιάσω καθόλου τους παρουσιαστές του βιβλίου, ακούστηκαν υπέροχα λόγια που φυσικά συμφωνώ απόλυτα μαζί τους, ειδικά για το περιεχόμενο του μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας. Θέλω όμως να παραμείνω στον καταληκτήριο χαιρετισμό της συγγραφέως και χάρηκα πραγματικά διότι παρουσιάσατε την πραγματικότητα. Και δεν θελήσατε ούτε να την κρύψετε ούτε να την εξωραΐσετε. Δυστυχώς αδελφοί μου η πραγματικότητα δεν είναι ευχάριστη. Και θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς να την αντικρύσουμε και να δούμε πως μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε. Δεν υπάρχει κατήχηση. Όσο κι αν ακούγεται σκληρό νομίζω ότι η κατήχηση έχει ελαχιστοποιηθεί. Και στην διδακτική/εκπαιδευτική διαδικασία του μαθήματος των Θρησκευτικών αλλά και στην κατηχητική δραστηριότητα της εκκλησίας. Τα κατηχητικά σχολεία φθίνουν, απευθύνονται σε ελάχιστους μαθητές, παιδιά, έχουμε - συγχωρέστεμε - εθελοντές μόνο καθηγητές με ελάχιστες θεολογικές και εκπαιδευτικές γνώσεις, στερούμαστε υποδομών για να επιτελέσουμε το κατηχητικό μας έργο, δεν υπάρχουν πνευματικά κέντρα, δεν υπάρχουν ειδικοί χώροι, δεν υπάρχουν εποπτικά μέσα. Νομίζω ότι η κατήχηση διέρχεται πάρα πολύ μεγάλη κρίση στην Πατρίδα μας, σε όλες τις ηλικίες, όχι μονάχα στα παιδιά, αλλά σε όλες τις ηλικίες.

 Το δεύτερο που θέλω να καταθέσω είναι ότι μεγάλη κρίση διέρχεται και η Θεία Λατρεία. Η πραγματικότητα είναι ίσως τελείως διαφορετική από τον τρόπο που αποδόθηκαν τα κείμενα τα τόσο σημαντικά που παρουσιάζουν το μεγαλείο του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Θα προσπαθήσω να καταθέσω μόνο επιγραμματικά κάποιους προβληματισμούς.

 Πρώτον ανεβαίνει διαρκώς το ηλικιακό επίπεδο των εκκλησιαζομένων. Με ανησυχητικούς ρυθμούς, οι νέοι είναι μειοψηφία, είναι ελάχιστοι και ελάχιστες είναι και οι οικογένειες που συγκροτημένα εκκλησιάζονται. Έχουμε και ένα άλλο πρόβλημα που λέγεται συμμετοχή. Νομίζω ότι μάλλον έχει αδρανοποιηθεί ο όρος συ λειτουργία, αλλά παραμένει ο όρος λειτουργία. Όμως πάντοτε η λειτουργία στην ορθόδοξη λειτουργική εμπειρία ήταν ταυτισμένος με την συ λειτουργία. Δεν υπάρχει πια αυτό στο μυστήριο. Σας εκπροσωπεί εσάς τους λαϊκούς ένας ψάλτης; Στην καλύτερη των περιπτώσεων μπορείτε να τον ακούσετε ευχάριστα, στην χειρότερη δεν αντέχεται και πολλά λεπτά το άκουσμά του. Εξαρτάται από εκείνον ο τρόπος της απόδοσης και πολλές φορές είναι κάτι ατομοκεντρικό, όχι κάτι που έχει την έννοια της συλλογικότητας, χάθηκε κατ’ αρχήν η χορωδιακή απόδοση. Και υπάρχει η μεμονωμένη η ατομική απόδοση. Υψώθηκε το τέμπλο, ο ιερεύς απομονώθηκε μέσα στο ιερό βήμα, χάθηκε ο διαλογικός χαρακτήρας του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας με αποτέλεσμα ο πιστός λαός να θεωρεί ότι οι πρωταγωνιστές είναι δυο. Ο κληρικός και ο ιεροψάλτης, με αποτέλεσμα ο πιστός να αποφασίζει την συχνότητα του εκκλησιασμού, την ώρα του εκκλησιασμού, και το πιο τραγικό, να επιλέγει και την συμμετοχή του στην Θεία Ευχαριστία.

 Δηλαδή δεν είναι δεδομένο ότι κάθε Κυριακή θα πρέπει να εκκλησιαστώ, δεν είναι δεδομένο ότι θα πρέπει να είμαι τουλάχιστον από το «ευλογημένη η βασιλεία» και δεν είναι δεδομένο ότι θα κοινωνήσω κιόλας.

 Αυτές είναι οι δύο σημαντικές κρίσεις που ως επίσκοπος, πιστέψτε με τις βιώνω σχεδόν σε κάθε μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, όπου φυσικά δεν έχω λειτουργήσει ποτέ σε άδειο ναό, αλλά εν τούτοις αγωνιώ αν φύγουν, αναχωρήσουν για την ουράνια πατρίδα οι εκκλησιαζόμενοι, αν θα βρεθούν νεότερες γενιές να τους αντικαταστήσουν. Και φυσικά πολλές φορές αναρωτιέμαι, τι καταλαβαίνει ο κόσμος, τι αισθάνονται οι πιστοί, βιώνουν το μεγαλείο αυτής της συ λειτουργίας; Αυτού του υπέροχου διαλόγου του ιερέα με τον πιστό λαό ο οποίος πρέπει να επικεντρώνεται κυρίως και προπάντων στο «μετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης»; Και όταν ο διάκονος το προτρέπει αυτό, κοινωνούν μόνο λίγα παιδιά. Και είναι τραγική η εικόνα να κοινωνεί ένα παιδί με το ζόρι, να του κρατάει το κεφάλι η μάνα, τα πόδια η γιαγιά ή ο νεωκόρος, να σφαδάζει στην αγκαλιά και ότι πρέπει να φάει και να πιεί το Χριστούλη όπως λέγεται ή το μέλι. Κοιτάζω τους υπολοίπους, που είναι η ανταπόκριση στο «μετά φόβου Θεού Πίστεως και Αγάπης», πως θα ειπωθεί στο τέλος «Ίδωμεν το φως το αληθινόν, ελάβωμεν πνεύμα επουράνιον, εύρωμεν πίστην αληθή αδιαίρετον». Που είναι όλα αυτά; Γι’ αυτό θέλω να συγχαρώ την κυρία Σταυρούλα για το έργο της. Και επειδή δεν πρέπει να είμαστε απαισιόδοξοι, αλλά όμως ούτε πρέπει να εφησυχάζουμε, θα πρέπει αυτές οι προσπάθειες να συνεχιστούν και να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις αξιοποίησης αυτού του εγχειρήματος έστω και από λίγους. Αδελφοί μου θέλω να σας το πω αυτό, μην στοχεύουμε σε μαζική ανταπόκριση της προτροπής της εκκλησίας. Δεν θα έχουμε πολυπληθείς συνάξεις, αλλά θα έχουμε μικρές κοινότητες. Οι οποίες όμως θα πρέπει σιγά σιγά να λειτουργούν με έναν πρώτο-χριστιανικό τρόπο. Και θα ήθελα κάποια στιγμή να γραφεί ένα βιβλίο, η Θεία Λειτουργία μετά τη Θεία Λειτουργία, δηλαδή το πως η ζωή μας πρακτικά μπορεί να μεταμορφωθεί με την συμμετοχή μας στο μυστήριο της θείας ευχαριστίας. Θέλω ειλικρινά να ευχαριστήσω γι’ αυτό το βιβλίο, θα κάνω ότι είναι δυνατόν ως επίσκοπος για να μπορέσω να το προσφέρω στους κατηχητές. Είμαι όμως πρακτικός άνθρωπος και θέλω να σας προτείνω, επειδή όσο σας άκουγα και τις πέντε εκλεκτές κυρίες και εισηγήτριες, θα πρέπει να οργανώσουμε μια συστηματική επιμόρφωση των κατηχητών μας. Κακά τα ψέματα, έχουμε κάποιους κατηχητές που προσφέρουν, πρέπει να τους προσφέρουμε τα εφόδια. Θέλω λοιπόν να συνεργαστείτε μαζί μου και να δούμε με ποιόν τρόπο μπορούμε να επιμορφώσουμε τους κατηχητές, από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε. Επιμόρφωση των γονέων, όσο μπορούμε και επιμόρφωση των κατηχητών. Για την μόρφωση των κατηχητών είναι θέμα του Υπουργείου Παιδείας. Αλλά αν θέλουμε να έχουμε αποτελέσματα στο μέλλον, πρέπει να ξεκινήσουμε πρώτα από τους κατηχητές. Διότι αυτό το βιβλίο αν το παραλάβει στα χέρια του ένας ειδικά επιμορφωμένος κατηχητής. Δεν μπορεί να το αξιοποιήσει μόνο του ένα παιδί, πιστεύω ότι όλοι συμφωνούμε σε αυτό. Και εγώ ως επίσκοπος, για να μην μου πείτε ότι Σεβασμιώτατε κάνετε προτάσεις, που είναι η δική σας προσπάθεια; Θέλω να σας πω ότι με πολύ κόπο έχω καθιερώσει τις κατηχητικές Θείες Λειτουργίες. Και αυτό το βιβλίο μου είναι εύχρηστο και γι’ αυτές τις Λειτουργίες. Ξέρετε για μένα είναι πάρα πολύ δύσκολο να κάνω μία κατηχητική Λειτουργία, γιατί είμαι βαθιά προσηλωμένος στο τυπικό της Ορθόδοξης Λατρείας ως έχει. Δεν μπορώ να κάνω καμία αλλαγή. Και όταν τελειώνει η κατηχητική Λειτουργία, στραμμένος προς τα παιδιά, συντομεύοντας, εξηγώντας ταυτόχρονα, για μένα είναι μία κένωση, είναι πραγματικά ένας σταυρός, όμως πιστέψτε με αισθάνομαι ότι τα παιδιά για πρώτη φορά ακούνε μέσα στον Ναό αυτά που αφορούν το μυστήριο. Κάνουμε μπροστά τους την προσκομιδή, παίρνουμε το δισκάριο και λέμε ότι εκεί βρίσκεται ολόκληρη η εκκλησία, ολόκληρος ο κόσμος, τους εξηγούμε τι υπάρχει επάνω στην Αγία Τράπεζα, τι γίνεται σε κάθε σημείο της θείας Λειτουργίας. Και τελευταία φορά που κάναμε στην Παραβόλα, εκεί έβλεπα όλες τις φάσεις της νεανικής συμπεριφοράς. Προσηλωμένα παιδιά, αδιάφορα, παιδιά που πείραζαν το ένα το άλλο, μαθητές που έψαχναν να βρουν την ευκαιρία να βγουν και λέω τι γίνεται, πόσο δύσκολο είναι το έργο της κατήχησης στην σύγχρονη εποχή. Και κάποια στιγμή απογοητεύτηκα, αλλά ήρθε ο Διευθυντής και τι μου είπε, Σεβασμιώτατε, εγώ που έχω σαφώς μεγαλύτερη εμπειρία από εσάς, πιστέψτε με, εισέπραξαν πολύ περισσότερα από ότι εισπράττουν σε μία διδακτική ώρα. Και λέω, που το κατάλαβες αυτό; Και μου λέει, έχω την δυνατότητα να το καταλάβω, σας ευχαριστούμε και συνεχίστε. Έτσι θα πρέπει να κάνουμε αδελφοί μου. Εμείς οι επίσκοποι να κάνουμε κατηχητικές Λειτουργίες, να συγκροτούμε τα κατηχητικά μας στις ενορίες και να επιμορφώνουμε τους κατηχητές, να εμψυχώνουμε και να ενθαρρύνουμε και να επιβραβεύουμε τέτοιες κατηχητικές προσπάθειες, και να λειτουργούμε - με την μειοψηφία ίσως; - απευθυνόμενοι σε όλους αλλά μην στενοχωρούμαστε με τον μικρό αριθμό της ανταπόκρισης. Έτσι θα πορευτεί η Εκκλησία, θα αναγνωρίζει την πραγματικότητα, δεν έχουμε όμως περιθώριο να εγκλωβιστούμε στην απαισιοδοξία αλλά με θάρρος, τόλμη, συνεργασία και κοινή προσπάθεια θα συνεχίσουμε το έργο μας. Σε δύσκολες εποχές, σε δύσκολες συνθήκες, αλλά όμως θα γίνουμε τοις πάση τα πάντα και το μήνυμα του Ευαγγελίου μπορεί να φθάσει σε κάθε ανθρώπινη ψυχή της κάθε εποχής και της κάθε ηλικίας.

 Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας, σας προτρέπω, τουλάχιστον εσείς οι παρόντες, να χρησιμοποιήσετε, να διαβάσετε να μελετήσετε, να διδάξετε αυτό το πόνημα στα παιδιά σας, και μακάρι να το πράξουν αυτό και οι κληρικοί μου και μακάρι να δώσουμε τις δυνατότητες στους καθηγητές μας να αξιοποιήσουν και αυτό το σύγχρονο και τόσο πλούσιο σε μηνύματα σε εικόνες σε κείμενα εύχρηστο κατηχητικό βοήθημα που ανοίγει πραγματικά τον δρόμο να βιώσει κανείς εμπειρικά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Καλό βράδυ, συγχαρητήρια, καλοτάξιδο το βιβλίο και μακάρι να επακολουθήσουν και άλλες τέτοιες συγγραφικές και εκδοτικές προσπάθειες. Ο Θεός να είναι μαζί σας».

Τον Μητροπολίτη και όλους τους εισηγητές της όμορφης εκδήλωσης με προσήλωση παρακολούθησε και θερμά χειροκρότησε το πυκνό ακροατήριο που απαρτιζόταν από άτομα όλων των ηλικιών.

 Το βιβλίο απευθύνεται σε ηλικίες από 6 έως 106 χρόνων, όπως χαρακτηριστικά είπε ο πατέρας Αναστάσιος Καντάνης στον χαιρετισμό του. Είναι μια πολύ προσεγμένη έκδοση σε μέγεθος 24 x 29 εκατοστά. Περιέχει το πρωτότυπο κείμενο της Θείας Λειτουργίας του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Και δίπλα του κείμενο σε Νέο - Ελληνική γλώσσα. Ακόμα έχει σελίδες με δημιουργικές εργασίες για παιδιά. Περιέχει και έναν ψηφιακό δίσκο με ύμνους.

 Ακολουθούν βιογραφικά των εισηγητριών και της συγγραφέως.

 Θεοδώρα Τσίγκα

Η Θεοδώρα Τσίγκα θεολόγος ΜSc, έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο στο τμήμα «Ορθόδοξη Θεολογία». Διδάσκει στο Γυμνάσιο Αιτωλικού.

 Χρυσούλα Σπυρέλη

Η Χρυσούλα Σπυρέλη γεννήθηκε στον Άγιο Βλάση Αιτωλοακαρνανίας. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα) Από το 2003 είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε θέματα νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ασχολείται με την περίοδο 1920 κι εξής. Έχει δημοσιεύσει τις μελέτες: "Το περιοδικό Νέα Γράμματα του 1924", Ανάτυπο από περ. Αιτωλικά, τχ. 9 (2007). "Η Βίγλα (1923). Ένα λογοτεχνικό περιοδικό στο "ποιητικό'' Μεσολόγγι", Ανάτυπο από περ. Αιτωλικά, τχ. 7 (2006). "Το περιοδικό Διαλεκτική στο Αγρίνιο. Μια πνευματική πρό(σ)κληση στη δεκαετία του '60", περ. Παρουσία, τριμηνιαία έκδοση της Ένωσης Αιτωλ/νων λογοτεχνών τχ. 40 (2007) σσ. 82 - 86. "Η Ρουμελιώτικη Βίγλα του Θωμά Γκόρπα. Ξεφυλλίζοντας το πρώτο και το τελευταίο τεύχος ενός περιοδικού", περ. Μανδραγόρας (αφιερωματικό τεύχος στο Θωμά Γκόρπα), τχ. 33, Απρ. 2005, σσ. 72. "Το περιοδικό ΓΙΑΤΙ: Μια περίπτωση πολιτισμικής παρέμβασης στο χώρο των Σερρών στη δεκαετία του '70". "Το λογοτεχνικό περιοδικό Μαρτυρίες (1962 - 1966)". Προλεγόμενα του Αλέξη Ζήρα (έκδοση περ. μικροφιλολογικά τετράδια 9, Λευκωσία 2010),. "Το περιοδικό Πάροδος (1986 - 2011) του Κώστα Ριζάκη", "Μεγάλη Παρασκευή του 44 στο Αγρίνιο. Η λογοτεχνική επεξεργασία ενός ιστορικού γεγονότος", κ.ά. Δημοσίευσε τα βιβλία: Τα ποιήματα του Αθανασίου Κυριαζή (1887 - 1950). Συμβολή στην επαναξιολόγηση των ελασσόνων του Μεσοπολέμου. Πρόλογος: Ερατοσθένης Καψωμένος (εκδoσεις Γαβριηλίδης 2007). Ο θεσμός των σχολαρχείων στην Αιτωλοακαρνανία και Ευρυτανία. Ο Ιωάννης Τσαλάκος και ο Σχολάρχης Ιωάννης Κούρος (1854 - 1912) (Εκδόσεις Πασχέντη 2012). Αγρίνιο: Δήμαρχοι και δημαρχίες 1833 - 2007. Με ανθολογημένα κείμενα τοπικής ιστορίας (σε συνεργασία με την Μ. Μανικάρου), εκδόσεις Το Δόντι & Δήμος Αγρινίου 2009). Για τη σειρά "Νεοέλληνες Αιτωλοακαρνάνες συγγραφείς - Βιβλιογραφία" των εκδόσεων της Παπαχαραλαμπείου Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Ναυπάκτου συνέγραψε 5 τόμους Εργοβιογραφίας: 1. Αθανάσιος Κυριαζής (1887 - 1950), 2. Νίκος Αντωνάτος, 3. Ακακία Κορδόση, 4. Αλέξανδρος Ν. Βαρόπουλος και 5. Τάκης Καρβέλης (Χρονολόγιο, εργογραφία, βιβλιογραφία: Από το 1956 έως το 2013. Πρόλογος: Αλέξης Ζήρας (Εκδόσεις γράμμα 2014). Ποιήματά της Χ. Σπυρέλη έχουν περιληφθεί σε ηλεκτρονικές και έντυπες ανθολογίες και παράλληλα έχουν κυκλοφορήσει 4 ποιητικές συλλογές της. Είναι παντρεμένη με τον εκπαιδευτικό Γιώργο Υφαντή και έχει δύο παιδιά.

 Γεωργία Βουλδή

Η Γεωργία Βουλδή - Καραφέρη γεννήθηκε στο Αγρίνιο. Σπούδασε στη Σχολή Γραφικών και Διακοσμητικών Τεχνών, πήρε πτυχίο και Δίπλωμα Βυζαντινής Μουσικής καθώς και πτυχίο Αρμονίας και Αντίστιξης. Υπηρέτησε ως καθηγήτρια Μουσικής στο 6ο Γυμνάσιο Αγρινίου. Επίσης επί σειρά ετών ήταν δασκάλα στο Τμήμα Αγιογραφίας, στο Εικαστικό Εργαστήρι του Δήμου Αγρινίου.

 Φορητές εικόνες και τοιχογραφίες της υπάρχουν σε πολλούς ναούς (Άγιο Δημήτριο Αγρινίου, Αγία Φιλοθέη, Άγιο Θωμάς κ.α.), σε μοναστήρια και ιδιώτες.

 Το 1988 αγιογράφησε τον Ορθόδοξο Ναό Αγίας Τριάδος του Ολυμπιακού Χωριού στην Κορέα με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ. Οι εικόνες αυτές μετά το πέρας των αγώνων τοποθετήθηκαν σε ναούς των πόλεων Seoul και Jeonju.

 Έχει φιλοτεχνήσει με βυζαντινή γραφή βιβλία, πτυχία, διπλώματα, εξώφυλλα μουσικών κασετών, CD ‘s και σφραγίδες (όπως του Συλλόγου Αθηνών «Υπέρμαχος Στρατηγός» και «Δαυίδ ο Μελωδός» στη Μουσική Σχολή Αγρινίου.

 Σταυρούλα Κάτσου - Καντάνη

Η Σταυρούλα Κάτσου - Καντάνη γεννήθηκε στην Καλαμάτα. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάζεται στο Γυμνάσιο Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου. Είναι παντρεμένη με το δάσκαλο Κωνσταντίνο Καντάνη και έχουν τέσσερα παιδιά.

 Ασχολείται με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων. Έχει βραβευτεί από τη Γυναικεία Λογοτεχνική συντροφιά για το παιδικό μυθιστόρημα «Σώστε την πόλη μας!» (υποψήφιο και για το κρατικό βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βραβείου 2008), την παιδική ποιητική συλλογή «Στου φεγγαριού το πέτο» και για το παραμύθι «Το αστεράκι της αγάπης».

 Έχει επίσης βραβευτεί από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου για το έμπρακτο ενδιαφέρον της ως προς την προώθηση της νεανικής λογοτεχνίας. Έχει τιμηθεί με δύο πανελλήνια βραβεία σε ποιητικούς διαγωνισμούς και είναι μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς.

 Άλλα της βιβλία είναι: «Η αγάπη φέρνει την άνοιξη» από τις Εκδόσεις Θύρα και «Ποιός έκλεψε τα δώρα των μάγων;»

 Από τις Εκδόσεις «ΨΥΧΟΓΙΟΣ» κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία: «Η Πρασινοσκουφίτσα Και Το Ελατάκι», «Ο Τόνι Και Οι Τόνοι», «Η Πρασινοσκουφίτσα Και Το Φλεγόμενο Δάσος», «Η Έμμα Και Οι Έγκελ», «Το Νησί Με Τα Κρυμμένα Μυστικά» και «Η Πρασινοσκουφίτσα Αναδασώνει».

 Άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες έχουν γράψει για την κυρία Σταυρούλα Κάτσου - Καντάνη αρθρογράφοι και συγγραφείς. Όπως π.χ. ο ιστορικός συγγραφέας αείμνηστος Θόδωρος Μ. Πολίτης.

Α.Κ.Κ.